ճանապարհ

From Old Armenian ճանապարհ (čanaparh).

• Audio

  (file)

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [t͡ʃɑnɑˈpɑɾ]

ճանապարհ • (čanaparh)

1. road, path, way, route

   ճանապարհը ցույց տալ ― čanaparhə cʿuycʿ tal ― to show the way

   երկար ճանապարհ ― erkar čanaparh ― long way

2. means, way, manner, method, process

   այս ճանապարհով ոչինչ չի ստացվի ― ays čanaparhov očʿinčʿ čʿi stacʿvi ― we can achieve nothing this way

The final -հ (-h) is not pronounced.

• ճամփա (čampʿa)

• Dum-Tragut, Jasmine (2009) Armenian: Modern Eastern Armenian (London Oriental and African Language Library; 14), Amsterdam, Philadelphia: John Benjamins Publishing Company, page 28

By haplology from earlier *ճարանապարհ (*čaranaparh), from Iranian *čarana-parθ, composed of *čarana- (“to go”) and *parθ (“passage”). For the first part compare Avestan 𐬗𐬀𐬭𐬁𐬥𐬍‎‎ (carānī‎, “I move, approach”), Sanskrit चरण (caraṇa), ultimately from Proto-Indo-European *kʷel-. The second part is ultimately from Proto-Iranian *pr̥tuš.

ճանապարհ • (čanaparh)

1. way, road, route, street, path

   վարուն ճանապարհ ― varun čanaparh ― great thoroughfare

   ճանապարհ արքունի ― čanaparh arkʿuni ― highway, public road, thoroughfare

   կիցք ճանապարհաց ― kicʿkʿ čanaparhacʿ ― crossroad

   անկոխ, զարտուղի ճանապարհ ― ankox, zartułi čanaparh ― by-way, by-path

   ճանապարհ անգնաց, անկոխ ― čanaparh angnacʿ, ankox ― impassable road

   տղմալից ճանապարհ ― tłmalicʿ čanaparh ― dirty or muddy road or street

   ճանապարհ երկնից ― čanaparh erknicʿ ― the way of heaven, the path of virtue

   ճանապարհք մարմնոյ ― čanaparhkʿ marmnoy ― the senses

   ի ճանապարհին, առ ճանապարհաւ, զճանապարհաւ ― i čanaparhin, aṙ čanaparhaw, zčanaparhaw ― on the road, by the way, on a journey, during the journey

   ճանապարհ արարեալ ― čanaparh arareal ― on or by the way

   ճանապարհ առնել ― čanaparh aṙnel ― to open, to prepare a way

   ճանապարհ ունել ― čanaparh unel ― to advance, to go forward, to get on

   անցանել զճանապարհաւ ― ancʿanel zčanaparhaw ― to take a wrong course, to go astray, to err

   թիւրել զճանապարհս ուրուք ― tʿiwrel zčanaparhs urukʿ ― to mislead, to lead astray, to put out of the right way, to cause to err

   արգելուլ, փակել, խափանել զճանապարհ ― argelul, pʿakel, xapʿanel zčanaparh ― to interrupt or block the way, to stop up, to obstruct

   յաջողել զճանապարհս իւր ― yaǰołel zčanaparhs iwr ― to prosper, to get on prosperously, to thrive

   ի ճանապարհի իւրում երթալ ― i čanaparhi iwrum ertʿal ― to go one's own way; (figuratively) to pursue one's point

   գնալ զճանապարհս/զճանապարհ ուրուք ― gnal zčanaparhs/zčanaparh urukʿ ― to go by the same way as, to tread in the same steps; to follow, to imitate

   ընդ ո՞ր ճանապարհ ― ənd o^?r čanaparh ― by what road? by what way? which way?

   ընդ ուղիղ ճանապարհն ― ənd ułił čanaparhn ― straight forward

   այս ճանապարհ հանէ ի գիւղ մի ― ays čanaparh hanē i giwł mi ― this road leads to a village

   զրուցատրութեամբ կարճի ճանապարհն ― zrucʿatrutʿeamb karči čanaparhn ― company shortens distance

2. journey

   աւուր միոյ ճանապարհ ― awur mioy čanaparh ― a day's journey

   ճանապարհ երից աւուրց ― čanaparh ericʿ awurcʿ ― three day's journey

   ճանապարհ առնել ― čanaparh aṙnel ― to go along, to travel, to undertake a journey

   ի ճանապարհ անկանել ― i čanaparh ankanel ― to set out on, to begin a journey, to start

   դնել ի ճանապարհ ― dnel i čanaparh ― to see off on a journey

3. mediation
4. means, way, manner, method, process

• Armenian: ճանապարհ (čanaparh), ճամփա (čampʿa)

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “ճանապարհ”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “ճանապարհ”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Ačaṙean, Hračʿeay (1971–1979), “ճանապարհ”, in Hayerēn armatakan baṙaran [Dictionary of Armenian Root Words] (in Armenian), 2nd edition, reprint of the original 1926–1935 seven-volume edition, Yerevan: University Press