բուն

From Old Armenian բուն (bun).

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [bun]

բուն • (bun)

1. tree trunk
2. shank, shaft

բուն • (bun)

1. original, genuine, effective

• (Eastern Armenian, standard) IPA^(key): [bun]

բուն • (bun)

1. (dialectal) Alternative form of բույն (buyn)

A Middle Iranian borrowing: compare Manichaean Parthian bwn (bun, “base, bottom, foundation, beginning; root, source, origin; principle, basis”), Middle Persian bwn' (bun, “base, foundation, bottom”); ultimately from Proto-Indo-European *bʰudʰmḗn.[1][2][3][4]

բուն • (bun)

1. tree trunk
   • 5th century, Bible, Job 14.8:

     Եթէ ծերասցի յերկրի արմատ նորա՝ եւ ՚ի քարի վախճանեսցի բո՛ւն նորա […]

     Etʿē cerascʿi yerkri armat nora, ew ’i kʿari vaxčanescʿi bún nora […]

     Though its root waxes old in the earth and its trunk is dead in the ground […]

2. shaft (of a spear, flag, cross, candlestick, etc.)

   բուն սեան ― bun sean ― shaft of a column

   • 5th century, Bible, 1 Kings 17.7:

     Եւ բուն գեղարդեան նորա իբրեւ զստորի ոստայնանկաց […]

     Ew bun gełardean nora ibrew zstori ostaynankacʿ […]

     And the staff of his spear [was] like a weaver' s beam […]

3. foundation, root, beginning; nature

   ի բուն, ցբուն, մինչեւ ի բուն, մինչեւ ցբուն, ի բնի ― i bun, cʿbun, minčʿew i bun, minčʿew cʿbun, i bni ― to the end, entirely

   զգիշերն ի բուն ― zgišern i bun ― all the night

   ի բնէ ― i bnē ― naturally, by origin

   ի բուն իսկ ուսանել ― i bun isk usanel ― to learn thoroughly

   • Early classical, John Chrysostom, On Matthew 2.26:

     Ի բուն իսկ իրացն իջեալ՝ դնէ օրէնս, եւ տայ վճիռ․

     I bun isk iracʿn iǰeal, dnē ōrēns, ew tay včiṙ;

4. (military) the main army, the center of a military unit (as opposed to flanks); encampment
   • 5th century, Ełišē, Vasn Vardanay ew Hayocʿ paterazmin [History of Vardan and the Armenian War] 99:

     Եւ փութով ամենեքեան ի տեղի պատերազմին եկեալ հասանէին իւրաքանչիւր զօրօք եւ ամենայն պատրաստութեամբ, նոքա եւ որ բունքն հաստատուն կացեալ էին ի տեղւոջն։

     Ew pʿutʿov amenekʿean i tełi paterazmin ekeal hasanēin iwrakʿančʿiwr zōrōkʿ ew amenayn patrastutʿeamb, nokʿa ew or bunkʿn hastatun kacʿeal ēin i tełwoǰn.

բուն • (bun)

1. real, true, radical, natural

   դուք որ բուն անարգ էք ― dukʿ or bun anarg ēkʿ ― you who are by nature vile

   ի քաղաքն ի բուն նոցա ― i kʿałakʿn i bun nocʿa ― in their own capital

   ի բուն իսկ յերկինս ― i bun isk yerkins ― in the heaven itself

   ի բնին իսկ ի զատկի ― i bnin isk i zatki ― in the same day of Easter

   բուն բարեկենդան ― bun barekendan ― quinquagesima Sunday

   բուն բարեկամ ― bun barekam ― intimate friend

   • 5th? century, Movsēs Xorenacʿi, Patmutʿiwn Hayocʿ [History of Armenia] 14:

     Բայց թէպէտ եւ ոչ ի բուն մատեանսն, սակայն որպէս Մար Աբաս Կատինայ պատմէ՝ ի փոքունց ոմանց եւ յաննշանից արանց, ի գուսանականէն այս գտանի ժողովեալ ի դիւանի արքունեաց։

     Baycʿ tʿēpēt ew očʿ i bun mateansn, sakayn orpēs Mar Abas Katinay patmē, i pʿokʿuncʿ omancʿ ew yannšanicʿ arancʿ, i gusanakanēn ays gtani žołoveal i diwani arkʿuneacʿ.

   • 5th century, Bible, Proverbs 19.4:

     Մեծութիւն յաւելու բարեկամս բազումս, եւ աղքատն՝ ի բուն բարեկամէ անտի քակի։

     Mecutʿiwn yawelu barekams bazums, ew ałkʿatn, i bun barekamē anti kʿaki.

     Wealth attracts many friends, but even the closest friend of the poor person deserts them.

բուն • (bun)

1. really, truly; naturally, by origin

   բուն ի ներս մտանել ― bun i ners mtanel ― to enter precisely, exactly

   • 6th century, Philo of Alexandria, I linelutʿeann xndrocʿ ew lucmancʿ [Questions and Answers on Genesis] :

     Մեկնի յանկենցաղ կենացն, եւ իսկապէս եւ բուն ասել, ի կործանմանէն․

     Mekni yankencʿał kenacʿn, ew iskapēs ew bun asel, i korcanmanēn;

• բնակ (bnak)

• Armenian: բուն (bun)
• → Georgian: ბუნი (buni)
• → Lezgi: пун (pun)

• Petrosean, H. Matatʿeay V. (1879), “բուն”, in Nor Baṙagirkʿ Hay-Angliarēn [New Dictionary Armenian–English], Venice: S. Lazarus Armenian Academy, page 106ab
• Awetikʿean, G.; Siwrmēlean, X.; Awgerean, M. (1836–1837), “բուն”, in Nor baṙgirkʿ haykazean lezui [New Dictionary of the Armenian Language] (in Old Armenian), Venice: S. Lazarus Armenian Academy
• Xačʿatryan, Lalik (2003), “բուն”, in Grabari bacʿatrakan baṙaran (Jewabanoren tararžekʿ baṙer) [Explanatory Dictionary of Old Armenian (Morphologically Polysemantic Words)] (in Armenian), Yerevan: Zangak-97, →ISBN, page 95