кеше

From Proto-Turkic *kiĺi (“person”).

Cognate with Old Turkic 𐰚𐰃𐰾𐰃‎ (kiši, “person”), Kazakh кiсi (kisi), Karakalpak киси (kisi), Turkish, Azerbaijani kişi, Uzbek kishi, Kyrgyz киши (kişi), Southern Altai кижи (kiži), Shor кижи, Tuvan кижи (kïžï), Khakas кізі (kízí), Yakut киһи (kihi, “man, person”), etc.

• IPA^(key): [kɪ̞ˈʃɪ̞]
• Hyphenation: ке‧ше

кеше • (keše)

1. human being, person, man

   Урта йәштәге кеше.

   Urta yäštäge keše.

   A middle-aged man.

   Ат — кешенең тоғро юлдашы.

   At — kešeneñ toğro yuldašï.

   The horse is man's faithful companion.

   Бал ашаған кешеләрҙең нервылар системаһының ҡуҙғыусанлығы кәмей, кәйефе, йоҡоһо яҡшыра.

   Bal ašağan kešelärðeñ nervïlar sistemahïnïñ quðğïwsanlïğï kämey, käyefe, yoqoho yaqšïra.

   In people who eat honey, the lability of the nervous system decreases, mood and sleeping improves.

   Миграция ағымына күҙ һалһаҡ, иң күп кеше Урта Азиянан, айырыуса Үзбәкстандан килә.

   Migratsiya ağïmïna küð halhaq, iñ küp keše Urta Aziyanan, ayïrïwsa Üzbäkstandan kilä.

   If we look at the migration flow, most people come from Central Asia, especially from Uzbekistan.

2. people, human race

   Тап шундай берәҙәк эттәр ваҡ мал һәм ҡош-ҡорт өсөн генә түгел, кеше өсөн дә хәүефле.

   Tap šunday beräðäk ettär vaq mal häm qoš-qort ösön genä tügel, keše ösön dä xäwefle.

   It is this type of stray dogs that are dangerous not only to small cattle and poultry, but also to humans.

3. a different person, somebody else

   Кешегә соҡор ҡаҙма — үҙең ауырһың.

   Kešegä soqor qaðma — üðeñ awïrhïñ.

   Do not dig a hole for another, (or) you yourself will fall (into it).

   Кеше фекеренә ҡолаҡ һалыу — үҙеңде көҙгө аша күреүгә тиң.

   Keše fekerenä qolaq halïw — üðeñde köðgö aša kürewgä tiñ.

   Listening to somebody else's opinion is equal to looking at yourself through a mirror.

4. stranger, outsider

   Бәләкәс баланы яман күҙҙән һаҡлып өс йәшкәсә кешегә күрһәтмәгәндәр.

   Bäläkäs balanï yaman küððän haqlïp ös yäškäsä kešegä kürhätmägändär.

   (They) wouldn't show small children to strangers until they were three, so as to guard them from the evil eye.

5. Auxiliary word with the broad meaning of "person", translates depending on the specific context

   Башҡа дин кешеләре.

   Bašqa din kešeläre.

   Followers of other religions.

   Өйҙә һин ир кеше булып ҡалаһың.

   Öyðä hin ir keše bulïp qalahïñ.

   You will stay at home as the man (of the house).

   Республикалағы һәр өсөнсө эшһеҙ — ауыл кешеһе.

   Respublikalağï här ösönsö ešheð — awïl kešehe.

   Every third unimployed (person) in the republic (of Bashkortostan) is a rural dweller.

   Бөгөнгө көндә ҡул сәғәте ваҡытты ғына түгел, кешенең абруйын да күрһәтеп тора.

   Bögöngö köndä qul säğäte vaqïttï ğïna tügel, kešeneñ abruyïn da kürhätep tora.

   These days, a watch not only shows the time, but also the owner's social status.

• әҙәм (äðäm)
• бәндә (bändä)
• инсан (insan)

• кешелек (kešelek)

• бала (bala)
• ир (ir)
• ҡатын (qatïn)
• ҡыҙ (qïð)