Winti

Winti is een traditionele Afro-Surinaamse religie. De term wordt tevens gebruikt voor alle bovennatuurlijke wezens die door A Nana (de God der Goden), de schepper van het universum, zijn geschapen.

Foto genomen na rituele dans, de lichamen zijn met kruiden geprepareerd zodat men door vuur kan dansen
Pemba dotti is een witte klei die voornamelijk in moerasgebieden voorkomt. Deze witte klei wordt niet, in tegenstelling tot wat men vaak denkt, gebruikt om de doden te verdrijven, maar om één met hen te worden. Het wit maken van het lichaam geeft de persoon de mogelijkheid om niet uit de toon te vallen bij de goden of geesten. Pemba dotti wordt vooral opgesmeerd door de Marrons die tijdens Winti rituelen dichter bij hun voorouders willen komen om hen hulp en/of advies te vragen. De pemba dotti wordt niet alleen gebruikt voor het insmeren van het lichaam, maar ook van de muziekinstrumenten die gebruikt worden bij het oproepen van de winti

De winti zijn met de Afrikaanse slaven tijdens de trans-Atlantische slavernij meegereisd naar Suriname. De winti worden ook wel yeye of konfo genoemd. Alle winti bestaan uit goedaardige aspecten (bun-sey) en boosaardige (ogri-sey). De winti zijn (deels) erfelijk. De winti waken net als de vooroudergeesten over de alle familieleden uit een bepaalde stamboom (bere), die hen eren en offers brengen als dank. Als men echter de spirituele regels en wetten overtreedt kan dit tot vergelding door de winti leiden. Men kan tot spirituele verzoening en balans komen door het nemen van bepaalde rituele (kruiden)baden en het verrichten van bepaalde rituele handelingen.

Een mannelijke en een vrouwelijke winti krijgen voor de geboorte van een baby de spirituele verantwoordelijkheid over het kind. Zij treden vanaf dat moment op als de bovennatuurlijke ouders (Djodjo) van het kind, dat een deel van hun karaktereigenschappen meekrijgt. Het mannelijke gedeelte van de ziel (Kra) van het kind is een deel van de mannelijke Djodjo en het vrouwelijke gedeelte van de Kra is een deel van de vrouwelijke Djodjo. De beide Kra dragen de mannelijke en vrouwelijke dagnamen van het Afrikaanse volk, Ashanti (die deels tot de voorouders van de Afro-Surinamers behoren). Vroeger werden deze namen ook als persoonsnamen door Afro-Surinamers gebruikt, thans hebben deze meestal een ritueel gerelateerde functie.

Pantheons

Er zijn 4 pantheons of groepen. Ieder pantheon valt onder een bepaalde god. Aan het hoofd van het aardepantheon (gron-winti) staat Aisa. Zij is tevens het hoofd van alle winti. Tata Opete, ook wel Anangka Yaw, staat aan het hoofd van het luchtpantheon (Tapu-Kromanti). In het bospantheon (busiwinti) is Tata Bumba of Telele Mbumba de voornaamste winti. Tata Bosu is het hoofd van het waterpantheon (Watra-wenu).

  1. Het aardepantheon met de goden van de aarde of gron-winti.
    1. Aisa (wordt beschouwd als het hoofd van de Gron-winti; tevens Moeder Aarde)
    2. Loko (de echtgenoot van Aisa)
    3. Leba
    4. Gron-ingi
    5. Luangu
    6. Fodu
  2. Het waterpantheon met de watergeesten of Watra-Wenu's
    1. Wenu
    2. Watra Ingi
    3. Watra Kromanti
  3. Het bospantheon met de bosgeesten of Busi-Gado's
    1. Busi Ingi
    2. Ampuku
    3. Kantasi
    4. Adumankama
    5. Obia
  4. Het luchtpantheon met de luchtgoden of Tapu Winti's
    1. Tata Yaw
    2. Opete
    3. Sofia-Bada
    4. Awese
    5. Aladi
    6. Gisri
    7. Tando
    8. Gebry
    9. Adjaini

Men gelooft dat de winti huwen. De echtgenoot van Aisa heet Loko. Meestal heeft een Bere-Aisa een Tapoe-Kromanti als man, en de gron-Aisa (godin van de Aarde) een god, die zich manifesteert als een slang, de mannelijke Papasneki. Deze slang woont in een Loko-boom en wordt in de liturgie bezongen in het Gron-wintipantheon. De vrouw van Tata Bumba is de Moedergodin van het bos (Baka-Busi-Aisa). Tata Bosoes partner is Mama Tobosi. De hoge winti hebben allen een knecht (futu-boy). De knechten zijn zieners en/of genezers (Obia) die ten dele hun kennis inzake de genezing van ziekten van bovennatuurlijke aard van de hoge winti krijgen.

Zie ook
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.