Willem III van Beieren

Willem kwam in 1375 te München ter wereld als tweede zoon van de Wittelsbachse hertog Johan II en Catharina van Gorizia. Zijn vader Johan, die aanvankelijk samen met zijn broers Stefanus III en Frederik regeerde, behield bij de landverdeling van 1392 het deelhertogdom Beieren-München. In 1395 vocht Willem in de Eerste Beierse Huisoorlog aan de zijde van zijn vader tegen Stefanus en diens zoon Lodewijk met de Baard. Johan II stierf in 1397, waarop Willem en zijn twee jaar oudere broer Ernst als zijn opvolgers worden aangesteld.

Ernst en Willem regeerde aanvankelijk samen met hun oom Stefanus III van Beieren-Ingolstadt. Deze koos bij een opstand van de gilden van München partij tegen zijn neven. Het conflict met München en hertogen van Beieren-Ingolstadt eindigde in 1402 met het verzaken van Stefanus en zijn zoon Lodewijk van al hun aanspraken op Beieren-München. In 1400 kwam het tot een geschil met Ruprecht van de Palts, daar Ernst en Willem Ruprechts streven naar de koninklijke waardigheid niet steunden, en hun zwager Wenceslaus bleven steunen. De hertogen van Beieren-München verleende Sigismund, wiens vertrouweling Willem III was, steun in zijn strijd tegen de Tsjechische hussieten.

Ernst en Willem III traden op initiatief van hertog Hendrik de Rijke van Beieren-Landshut tot diens alliantie tegen Lodewijk met de Baard van Beieren-Ingolstadt toe, in 1414 tot de Kelheimse Sittichgesellschaft en in 1415 tot de tijdens het concilie van Konstanz gesmede Konstanzer Liga. De Beierse Oorlog van 1420 werd met de overwinning van München op Lodewijk bij Alling in het jaar 1422 beëindigd. Toen de Wittelsbachse linie Straubing-Holland uitstierf, werd aan de hertogen van München door koning Sigismund in de Preßburger Schiedsspruch van 1429 de helft van de Straubinger Ländchens verleend. Vanaf 1431 was Willem stadhouder voor Sigismund op het concilie van Basel. Velen zagen in hem reeds de opvolger van de al ouder wordende koning, maar Sigismund zou Willem III overleven.

In 1433 trouwde Willem, na bemiddeling van haar tante Elisabeth, de zeventienjarige Margaretha van Kleef (1416-1434), dochter van hertog Adolf IV van Kleef-Mark. Op 7 januari 1434 werd hun zoon Adolf geboren. De geboorte van zijn tweede zoon Willem op 25 september 1435 (die als zuigeling zou sterven) zou Willem III niet meer meemaken, want hij stierf op 12 september, zestig jaar oud. Hoewel Ernsts zoon Albrecht III door zijn huwelijk met Agnes Bernauer (een meisje uit de burgerij) geen wettelijke nakomelingen kon krijgen en hierdoor in conflict lag met zijn vader, zouden ze het in 1435 - nadat Ernst zijn schoondochter had laten ombrengen - terug bijleggen zodat Albrecht zijn vader in 1438 kon opvolgen als hertog. Hierdoor was Willem III zijn zoon Willem uitgeloten van de opvolging.

• K. von Andrian-Werburg, Urkundenwesen, Kanzlei, Rat und Regierungssystem der Herzoge Johann II., Ernst und Wilhelm III. von Bayern-München (1392–1438), Kallmünz, 1971. ISBN 3784744109
• K. Kaltwasser, Herzog und Adel in Bayern-Landshut unter Heinrich XVI. dem Reichen (1393–1450), diss. Regensburg-Universität, 2004.
• A. Kluckhohn, Herzog Wilhelm III. von Bayern, der Protector des Baseler Konzils und Statthalter des Kaisers Sigmund, in Forschungen zur deutschen Geschichte, II, 1862, pp. 519–615.
• C. Kutter, Die Münchner Herzöge und ihre Vasallen. Die Lehnbücher der Herzöge von Oberbayern-München im 15. Jahrhundert. Ein Beitrag zur Geschichte des Lehnswesens, diss. München 1993.
• S. Ritter von Riezler, art. Wilhelm III., Herzog von Baiern-München, in Allgemeine Deutsche Biographie 42 (1897), pp. 703^{[dode link]}–^{[dode link]}705^{[dode link]}.
• T. Straub, Bayern im Zeichen der Teilungen und Teilherzogtümer, in M. Spindler - A. Kraus (edd.), Handbuch der bayerischen Geschichte, II, München, 1988², pp. 196–287 (in het bijzonder pp. 248–249). ISBN 3406323200

• Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Wilhelm_III._(Bayern) op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.

• Wilhelm III., Herzog von Bayern, gw1.geneanet.org
• Wilhelm III. Herzog von Bayern-München (1397-1435), genealogie-mittelalter.de (pagina met artikels over Willem III uit verschillende referentiewerken)