Wijs

Wijs of modus is een grammaticale categorie waarmee de relatie wordt aangegeven tussen een werkwoord en de werkelijkheid. In veel talen komt wijs tot uitdrukking in de morfologie, meer bepaald de vervoeging van de werkwoorden. Hoewel wijs theoretisch gescheiden wordt van andere categorieën die bij de vervoeging een rol spelen (met name tijd en aspect), drukken concrete werkwoordsvormen veelvuldig meerdere van deze concepten tegelijk uit.

Voorbeelden van wijzen in het Nederlands zijn de indicatief (aantonende wijs), de imperatief (gebiedende wijs) en de conjunctief (aanvoegende wijs).

In het Latijn worden de volgende modi (meervoud van modus) gebruikt: indicativus, coniunctivus, conditionalis, imperativus, infinitivus, participium, supinum, gerundium en gerundivum. In het Oudgrieks daarnaast ook nog de optativus, in het Sanskriet de injunctief en in het Hongaars de adhortatief.

Werkwoordswijzen
moduswijsvoorbeeld
infinitiefonbepaalde wijslopen
participiumdeelwoordlopend
gelopen
indicatiefaantonende wijsik loop
imperatiefgebiedende wijsloop
conjunctiefaanvoegende wijsdat hij lope
conditionalisvoorwaardelijke wijsAls (conditie), zou hij lopen
Als (conditie), liep hij
optatiefwensende wijsmoge hij lopen
gerundiumverbaal substantiefhet lopen
gerundivumverbaal adjectiefer moet worden gelopen
supinumverbaal substantiefom te lopen
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.