Druif
De druif is de besvrucht van de wijnstok (Vitis vinifera) die behoort tot de wijnstokfamilie (Vitaceae). De plant is een klimplant. Naast de wilde wijnstok zijn er veel cultivars, die wordt verbouwd als druivenstok, ook wel wijnstok of wijnrank genaamd. Van deze in cultuur gebrachte variëteiten worden druiven voor meerdere doeleinden verbouwd.
Druiven in cultuur
Verse druiven bevatten circa 80 mg/kg proanthocyanidines[1].
Voorkomen
De meeste druiven komen uit landen en gebieden met een mild tot mediterraan klimaat, bijvoorbeeld de landen in het Middellandse Zeegebied zoals Spanje, Frankrijk, Italië, Griekenland en Turkije. Bepaalde streken in Duitsland zoals langs de Rijn en de Moezel lenen zich ook goed voor de druiventeelt, doordat de temperatuur op de zuidelijke rivierhellingen enkele graden hoger ligt dan in de gebieden daarbuiten. Druiven worden ook gekweekt in Vlaanderen in druivendorpen als Hoeilaart en Overijse in Vlaams-Brabant. De overgebleven druivenserres behoren tot het cultureel erfgoed van deze gemeenten en van de streek. De druiventeelt in het Hollandse Westland is bijna verdwenen. De naam van het themapark De Westlandse druif bij Monster verwijst er nog naar, evenals de straatnaam Druivenmuur in Den Hoorn, aan de Westlandse zijde van de stad Delft. In Monster zijn nog twee oude druivenmuren als Rijksmonument behouden aan de Poeldijkseweg / Zwartendijk, daterend uit de tweede helft van de negentiende eeuw.
De omgeving van Hoeilaart in België geldt als belangrijk druiventeeltgebied.
Doel
De druif wordt verbouwd met meerdere doeleinden:
- als tafeldruif, fruit voor verse consumptie
- als basis voor het maken van wijn, druivensap of sterke drank, zoals pálinka
- voor de productie van rozijnen en krenten
- voor de productie van druivenpitolie uit de pitten
Consumptiedruiven
Om als fruit geteeld te worden, is het noodzakelijk dat de vruchten groot en sappig zijn en vooral een zoete smaak hebben. Er zijn tientallen cultivars, die voor het eten van de vruchten in aanmerking komen. Hiervoor worden zowel witte als blauwe druiven verbouwd.
De trossen moeten reeds vroeg in hun ontwikkeling geselecteerd worden op basis van hun standplaats en hun omvang. Een van de belangrijkste bewerkingen om mooie, volle trossen te ontwikkelen, is het "krenten" van de druiven. Deze behandeling bestaat erin alle overtollige druiven uit de tros weg te knippen met een speciaal daarvoor ontwikkeld, scherpgepunt schaartje, waarmee men de niet bevruchte en de slecht geplaatste druifjes elimineert. Doet men dit niet, dan krijgt men enerzijds vruchten die te klein blijven, en die anderzijds zeer onregelmatig kleuren. Dit krenten gebeurt voornamelijk in de maand juli en wordt de groene oogst genoemd. Het is van het grootste belang dat de druiven gelijkmatig, en gelijktijdig afrijpen, zodat de pluk in één keer kan gebeuren. Alle soorten druiven kunnen gebruikt worden om rozijnen te maken.
Druivenpitolie
De druivenpitten worden verwerkt tot druivenpitolie. Deze olie is enigszins groenig tot vrijwel kleurloos en kan in cosmetica worden toegepast. Bij het fonduen wordt deze olie wel binnenshuis gebruikt vanwege het hoge rookpunt en dus weinig vorming van oliewalm.
Symboliek
In de christelijke iconografie is een tros druiven het symbool van het Laatste Avondmaal en daarmee van het bloed van Jezus Christus.
Ook is een tros druiven het attribuut van Vincentius van Zaragoza, beschermheilige van de wijnbouwers.[2] Verder geldt de druiventros als een symbool van vreugde en vruchtbaarheid; als zodanig wordt hij bijvoorbeeld vaak afgebeeld in de Hoorn des overvloeds.
- Detail van het schilderij "Der Erdteil Europa" van Jan van Kessel
- De vos en de druiven. Uit: The Æsop for Children, tekening Milo Winter
Uitdrukkingen
'De druiven zijn zuur' zegt men als men iets zegt te versmaden wat men toch niet kan of mag krijgen. Een voorbeeld is iemand die op dieet is en fantaseert dat hij taart met slagroom niet lekker vindt.
De uitdrukking is ontleend aan een fabel van Aisopos: de vos kon niet bij de druiven en veronderstelde toen maar dat de druiven zuur waren.
Ook wordt wel gezegd, wanneer iets een aangename of gunstige wending blijkt te krijgen, dat men van zure druiven toch zoete wijn kan maken.
Externe links
- Wijnstok (Vitis vinifera) op SoortenBank.nl (gebaseerd op de Heukels23, dit is de voorlaatste uitgave)
- (en) NGR-druivenregister
Bronnen, noten en/of referenties
|
Wikibooks heeft meer over dit onderwerp: Ecologisch tuinieren. |
Zie de categorie Grapes van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |