Wielersport op de Olympische Zomerspelen 2020
Wielersport is een van de sporten die zal worden beoefend tijdens de Olympische Zomerspelen 2020 in Tokio. Het is na atletiek en zwemmen de olympische discipline met de meeste deelnemers: het internationaal olympisch comité stelde in juni 2017 het aantal deelnemers op 528, waarvan 189 in het baanwielrennen. Het IOC beoogt een gelijk deelnemersveld van even veel mannen en vrouwen tijdens de Spelen van 2020, maar het veld bij de wielersport is een van de meest ongelijke van alle sporten; dit komt voornamelijk door het grotere aantal mannelijke wegwielrenners (tweemaal meer dan het aantal vrouwelijke wegwielrenners).[1] Bij de vorige Spelen nam een vergelijkbaar aantal atleten uit tachtig landen deel aan de wielersport. Het olympisch comité besloot twee onderdelen toe te voegen aan het bestaande programma: freestyle BMX (park) en de koppelkoers. De koppelkoers, of madison, keert na twaalf jaar terug op het olympisch programma bij de mannen; voor de vrouwen was het onderdeel nog nooit olympisch.[2][3]
Wielersport op de Olympische Zomerspelen 2020
| |||||||
Gehouden in | |||||||
Jaar | 2021 | ||||||
Data | 24 juli – 8 augustus | ||||||
Sport | wielersport | ||||||
Accommodatie(s) | Izu Velodrome (baan), Izu Course (mountainbike), Olympic BMX Course (BMX), Musashinonomoripark (weg), Fuji Speedway (weg), metropool Tokio (weg) | ||||||
Deelnemers | 528[1] atleten | ||||||
Evenementen | 22 | ||||||
| |||||||
|
Wielersport op de Olympische Zomerspelen 2020 | ||
---|---|---|
Baan | ||
Keirin | mannen | vrouwen |
Koppelkoers | mannen | vrouwen |
Olympische sprint | mannen | vrouwen |
Omnium | mannen | vrouwen |
Ploegenachtervolging | mannen | vrouwen |
Teamsprint | mannen | vrouwen |
BMX | ||
BMX race | mannen | vrouwen |
BMX freestyle | mannen | vrouwen |
Mountainbike | ||
Mountainbike | mannen | vrouwen |
Weg | ||
Tijdrit | mannen | vrouwen |
Wegwedstrijd | mannen | vrouwen |
De onderdelen van het olympisch wielerprogramma vinden plaats op verschillende locaties zowel in en rond Tokio als in Izu, gelegen in de meer zuidelijke prefectuur Shizuoka. Het baanwielrennen vindt plaats in de Izu Velodrome; vlak bij het stadion bevindt zich het traject voor het mountainbiken. Het BMX-stadion bevindt zich in de zone van de baai van Tokio. De wegwedstrijd eindigt op de Fuji Speedway, nabij Fuji-san.[4]
Kwalificatie
De vier verschillende onderdelen van de olympische wielersport – baanwielrennen, wegwielrennen, BMX en mountainbike – hebben elk een afzonderlijk kwalificatiesysteem. Uitzondering vormen Japanse atleten: Japan ontving als gastland per geslacht één quotaplaats in de freestyle BMX, race BMX en het mountainbiken, en per geslacht twee quotaplaatsen bij de wegwedstrijd. Het verkreeg geen quotaplaatsen bij de individuele wegtijdritten en het baanwielrennen.[5][6][7][8][9] De meeste kwalificatieplaatsen, in alle disciplines, worden vergeven op basis van de wereldranglijsten van de internationale wielerbond (UCI).
BMX
Bij de BMX-races geldt een deelname van maximaal drie atleten per NOC. De UCI hanteert een kwalificatieranglijst voor NOC's, waarbij de beste twee landen drie atleten mogen selecteren; NOC's op de plaatsen 3 tot en met 5 hebben recht op twee kwalificatieplaatsen; de volgende zes landen mogen één BMX-racer opnemen in hun selectie. De ranglijst wordt opgesteld op basis van de resultaten van de beste drie racers per land. Punten voor de ranglijst kunnen atleten verzamelen van september 2018 tot juni 2020. De hoogstgeplaatste drie racers op de individuele wereldranglijst,[10] die via de eerste kwalificatieroute zich niet plaatsten, kwalificeren zich ook, net als de twee best presterende en nog niet gekwalificeerde racers op de wereldkampioenschappen BMX.[6] Het kwalificatiesysteem voor de BMX Freestyle is vergelijkbaar, maar bij deze discipline geldt een maximumaantal van twee atleten per NOC voor het best geklasseerde land. Bij de wereldkampioenschappen in 2019 worden nog twee plaatsen per geslacht verdeeld.[5]
Mountainbiken
Het mountainbiken heeft bij zowel de mannen als de vrouwen plaats voor 38 atleten, met één plaats gegarandeerd voor het gastland. Een NOC kan maximaal zes atleten in haar selectie opnemen (drie per geslacht). Net als bij de BMX-disciplines wordt bij het mountainbiken gebruikgemaakt van een olympische ranglijst, gebaseerd op prestaties van de best presterende atleten in de periodes mei 2018 tot mei 2019 en mei 2019 tot mei 2020 (de som van prestaties in beide periodes vormt de eindscore). Dertig atleten kwalificeren zich op deze wijze voor de Spelen: de beste twee landen hebben recht op tweemaal drie plaatsen, de volgende vijf landen hebben recht op tweemaal twee plaatsen en de volgende veertien landen hebben recht op tweemaal één plaats. De overgebleven zeven plaatsen in het mountainbiketoernooi worden vergeven aan de best presterende mountainbikers uit Afrika, Amerika en Azië op de continentale kampioenschappen in 2019 (drie plaatsen per geslacht) en de beste mountainbikers op de wereldkampioenschappen in 2019 (vier per geslacht).[7]
Baanwielrennen
Japanse atleten hebben bij het baanwielrennen geen recht op automatische kwalificatie. 189 atleten kunnen zich plaatsen voor het olympisch baanwielrentoernooi, waarvan 98 man en 91 vrouw (er geldt een maximumaantal deelnemers van vijftien per NOC). Een olympische ranglijst wordt gebruikt door de UCI om vast te stellen welke atleten zich kunnen kwalificeren voor de Spelen. De ranglijst wordt gebaseerd op resultaten behaald op continentale en intercontinentale toernooien als de wereldbeker baanwielrennen en de Europese kampioenschappen baanwielrennen van 2018.[11] Bij de meeste onderdelen plaatsen de beste zeven of acht individuen, duo's of teams op de ranglijst zich voor de Spelen.[8]
Wegwielrennen
Aan de wegwedstrijd voor mannen nemen 130 wielrenners deel; aan de wegwedstrijd voor vrouwen nemen 67 wielrensters deel. Er geldt een maximumaantal deelnemers van negen wielrenners per NOC (vijf mannen, vier vrouwen). Aan de individuele tijdrit mogen per NOC vier wielrenners deelnemen (twee mannen, twee vrouwen). Vier Japanse wielrenners kwalificeren zich automatisch (twee mannen en twee vrouwen).[9] De UCI-wereldranglijst voor landen van oktober 2019 wordt gebruikt om te bepalen hoeveel mannelijke atleten een NOC mag opnemen in haar wielerselectie. De ranglijst wordt gebaseerd op de prestaties in het wielerseizoen 2019 (22 oktober 2018 tot 27 oktober 2019). De beste vijf NOC's kunnen aanspraak maken op vijf wielrenners in hun selectie voor de wegwedstrijd; de volgende zeven NOC's hebben recht op vier plaatsen, de NOC's op plaatsen 14–21 op drie plaatsen, de NOC's op plaatsen 22–32 op twee plaatsen en de NOC's op plaatsen 33–50 op één plaats. NOC's die buiten deze top vijftig vallen, kunnen nog aanspraak maken op quotaplaatsen op basis van individuele resultaten in de continentale kampioenschappen van Afrika, Amerika en Azië.
De 67 deelneemsters aan de wegwedstrijd voor vrouwen kwalificeren zich op gelijke wijze. De beste vijf landen op de ranglijst voor vrouwen, die eveneens het wielerseizoen 2019 beslaat, hebben recht op vier rensters in de wegwedstrijd; de volgende zeven landen hebben recht op drie plaatsen, en de NOC's op de plaatsen 14–22 kunnen twee wielrensters opnemen in hun olympische ploeg. De best presterende landen op de continentale kampioenschappen van Afrika, Amerika en Azië, die nog geen recht op kwalificatie hadden op basis van de ranglijst, kunnen aanspraak maken op elk één quotaplaats.[9]
Tijdrijders worden geselecteerd op basis van de ranglijst (bij de mannen kunnen de beste dertig landen elk één tijdrijder selecteren; bij de vrouwen de beste vijftien landen) en op basis van de uitslagen van de individuele tijdritten op de wereldkampioenschappen wielrennen in 2019 in Harrogate (tien quotaplaatsen bij zowel de mannen als de vrouwen).[9]
Onderdelen
Het baanwielrennen vindt plaats in de Izu Velodrome in Izu. Aan de beslissing over de locatie gingen maandenlange discussies tussen het internationaal olympisch comité en het Japanse organisatiecomité vooraf. De Japanse organisatoren pleitten voor het verplaatsen van het wielrennen naar een stad op twee uur afstand van de hoofdstad, met als doel kosten te besparen. Het IOC schatte de besparing door de verplaatsing van het baanwielrennen naar Izu in op honderd miljoen dollar.[12] Het parcours voor het mountainbiken bevindt zich om dezelfde reden in Izu en grenst aan het stadion.[13] Een extra, kleiner olympisch dorp wordt opgezet in Izu om de sporters tijdens hun competitie een dagelijkse trip van en naar Tokio te besparen.[12] De internationale wielerbond uitte eerst haar bezwaren tegen het plan, maar besloot uiteindelijk de Japanse organisatie te steunen.[14]
De wegwedstrijd en tijdrit vinden plaats op de openbare weg, in en om het centrum van Tokio. Het parcours van de wegwedstrijden werd bekendgemaakt in augustus 2018.[15] Beide wegwedstrijden beginnen in het Musashinonomoripark in Chofu, in het westen van Tokio. Beide routes beginnen vlak, maar na het verlaten van Tokio in westelijke richting wordt de weg steiler. De mannen volgen een ronde van ruim vijftig kilometer bij Fuji, met een hoogte van 1451 meter (klim van 14,3 kilometer met gemiddeld stijgingspercentage van 6%). Na de Fuji-ronde eindigt de race op de Fuji Speedway, normaliter gebruikt voor motorsport, direct aan de voet van de berg. Uitsluitend de mannen doen bij de Fuji Speedway ook nog de Mikunipas aan, een klim van bijna 7 kilometer met een gemiddeld stijgingspercentage van 10,6% met uitschieters tot aan de 20%.[16] Bij de wegwedstrijd voor vrouwen wordt het lagergelegen deel van Fuji-san niet aangedaan: na het verlaten van westelijk Tokio wordt direct naar de Speedway gereden.[17][18]
Het parcours van de wegwedstrijd voor mannen is 234 kilometer lang en telt 4865 hoogtemeters. De wedstrijd voor vrouwen, daarentegen, is 137 kilometer lang en telt 2692 hoogtemeters. Dit verschil in niveau leidde direct na bekendmaking van het parcours tot onbegrip en kritiek onder renners.[19][20][21]
Competitieschema
Hieronder volgt het provisionele competitieschema van de wielersport op de Olympische Zomerspelen 2020. Het schema begint met de wegwedstrijd voor mannen, ingedeeld door het organisatiecomité op dag één om direct een indruk te kunnen geven van Tokio en omgeving.[22] De precieze data voor de specifieke onderdelen van het baanwielrennen volgen later.[23]
S | Kwalificaties/series | ¼ | Kwartfinale | ½ | Halve finales | F | Finale |
Datum → | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Onderdeel ↓ | A | O | A | O | A | O | A | O | A | O | A | O | A | O | |||||||||||
Baanwielrennen | |||||||||||||||||||||||||
Keirin (m) | nog niet bekend | ||||||||||||||||||||||||
Olympische sprint (m) | |||||||||||||||||||||||||
Omnium (m) | |||||||||||||||||||||||||
Koppelkoers (m) | |||||||||||||||||||||||||
Teamsprint (m) | |||||||||||||||||||||||||
Ploegenachtervolging (m) | |||||||||||||||||||||||||
Keirin (v) | |||||||||||||||||||||||||
Olympische sprint (v) | |||||||||||||||||||||||||
Omnium (v) | |||||||||||||||||||||||||
Koppelkoers (v) | |||||||||||||||||||||||||
Teamsprint (v) | |||||||||||||||||||||||||
Ploegenachtervolging (v) | |||||||||||||||||||||||||
BMX | |||||||||||||||||||||||||
BMX race (m) | S | ¼ | ½ | F | |||||||||||||||||||||
BMX freestyle (m) | S | F | |||||||||||||||||||||||
BMX race (v) | S | ¼ | ½ | F | |||||||||||||||||||||
BMX freestyle (v) | S | F | |||||||||||||||||||||||
Mountainbiken | |||||||||||||||||||||||||
Mountainbike (m) | S | F | |||||||||||||||||||||||
Mountainbike (v) | F | ||||||||||||||||||||||||
Wegwielrennen | |||||||||||||||||||||||||
Wegwedstrijd (m) | F | ||||||||||||||||||||||||
Tijdrit (m) | F | ||||||||||||||||||||||||
Wegwedstrijd (v) | F | ||||||||||||||||||||||||
Tijdrit (v) | F |
Disciplines op de Olympische Zomerspelen van 2020 | |
---|---|
Atletiek · Badminton · Basketbal · Boksen · Boogschieten · Gewichtheffen · Golf · Gymnastiek · Handbal · Hockey · Honkbal · Judo · Kanovaren · Karate · Klimsport · Moderne vijfkamp · Paardensport · Roeien · Rugby · Schermen · Schietsport · Schoonspringen · Skateboarden · Softbal · Surfen · Synchroonzwemmen · Taekwondo · Tafeltennis · Tennis · Triatlon · Voetbal · Volleybal · Waterpolo · Wielersport · Worstelen · Zeilen · Zwemmen |
Wielersport op de Olympische Zomerspelen | ||
---|---|---|
Athene 1896 · Parijs 1900 · St. Louis 1904 · Londen 1908 · Stockholm 1912 · Antwerpen 1920 · Parijs 1924 · Amsterdam 1928 · Los Angeles 1932 · Berlijn 1936 · Londen 1948 · Helsinki 1952 · Melbourne 1956 · Rome 1960 · Tokio 1964 · Mexico-stad 1968 · München 1972 · Montréal 1976 · Moskou 1980 · Los Angeles 1984 · Seoel 1988 · Barcelona 1992 · Atlanta 1996 · Sydney 2000 · Athene 2004 · Peking 2008 · Londen 2012 · Rio de Janeiro 2016 · Tokio 2020 Medaillewinnaars: Baanwielrennen · BMX · Mountainbike · Wegwielrennen |