Week

Als eerste dag van de week geldt in de joodse en christelijke kalender oorspronkelijk de zondag, in België en Nederland geldt tegenwoordig volgens ISO 8601 en NEN 2772 officieel de maandag als de eerste dag. De zondag als de eerste dag van de week komt overeen met het bijbelse scheppingsverhaal, dat verhaalt dat God in zes dagen de wereld schiep en uitrustte op de zevende dag, de sjabbat of zaterdag. In de meeste landen geldt zondag als eerste dag van de week, en voor de islamitische kalenders de zaterdag als eerste dag van de week. In agenda's staan vaak om praktische redenen de zaterdag en zondag samen aan het einde van een week. In het woordenboek van de Académie française gold in 1878 de zondag nog als eerste dag. In de volgende editie, van 1932, was het de laatste.[1]

In de meeste talen hebben de weekdagen een naam; in sommige talen echter worden de dagen genummerd. Het laatste kan tot verwarring leiden, doordat niet in alle betrokken talen de telling met dezelfde dag van de week begint. Zo is bijvoorbeeld de dinsdag in het Russisch вторник (letterlijk: tweede dag) en in het Portugees terça-feira (letterlijk: derde dag).

In Romaanse talen en Germaanse talen zijn de zeven dagen van de week in het algemeen genoemd naar goden en hemellichamen.

De benamingen van de dagen van de week bestaan al duizenden jaren en stammen uit het Sanskriet . De namen van de dagen van de week zijn nog steeds in dezelfde volgorde en betekenis in het Sanskriet terug te vinden. De Babyloniërs namen deze benamingen over vanuit de ruilhandel die er veelvuldig plaatsvond. Elke dag was gewijd aan een andere godheid/hemellichaam. Het belang van het getal zeven komt ook voor in de vedische astronomie. Er zijn met het blote oog 7 hemellichten te zien die geen vaste sterren zijn maar tussen de sterren door bewegen (de zon, de maan en vijf planeten). Deze lichamen worden elk met een godheid geïdentificeerd. Volgens een andere theorie denkt men dat de zevendaagse periode een vereenvoudiging is van een kwart van de maanmaand.

Ook het Oude Testament van de Bijbel laat een week van zeven dagen zien. De wereld werd geschapen in zes dagen. Op de zevende dag rustte God uit. In de joodse religie is dat de sabbat. In het Romeinse rijk werd vanaf de eerste eeuw voor Christus de zevendaagse week gebruikelijk, mogelijk onder invloed van de Joden in de diaspora. In de tweede en derde eeuw na Christus raakte het algemeen ingeburgerd om de zeven dagen van de week naar de planeten te noemen (Sol, Luna, Jupiter, Mercurius, Mars, Venus, Saturnus).[2]

Het christendom nam de joodse opvatting over, maar maakte van de zondag de belangrijkste dag van de week, omdat men op die dag samenkwam. In de vierde eeuw stelde Constantijn de zondag in als algemene rustdag. Een klein deel van het christendom, de zevendedagsadventisten, is daarentegen (in de 19e eeuw) teruggekeerd naar de zaterdag als rustdag.

Bij de invoering van de gregoriaanse kalender werden 10 data overgeslagen, maar liepen de weekdagen zonder onderbreking door. In landen die deze kalender ingevoerd hadden kwamen de weekdagen dus nog steeds overeen met die in landen die de juliaanse kalender nog gebruikten.

Dagen en tijden van school en werk, openingstijden en dienstregelingen hebben vaak een min of meer vast weekpatroon, en ook vaak die van afzonderlijke vrijetijdsbestedingen zoals religieuze activiteiten en sport, en karweitjes zoals boodschappen doen.

• De Maya's hanteerden 20 weken van 13 dagen. Hun Tzolkinjaar duurde dan ook maar 260 dagen en was een astrologisch jaar. Het gregoriaans jaar (Haab) van 365 dagen was voor de Maya minder belangrijk maar werd evenwel gebruikt voor de landbouw. Ze hadden ook nog een jaar van 360 dagen (Mayakalender, Tun kalender).
• De week in Bali varieerde van een tot tien dagen.
• Op Java bestaat de traditionele week uit vijf marktdagen. Dit stelsel wordt nog steeds gehanteerd, maar ook het westerse is in gebruik. Daardoor ontstaan 5 x 7 = 35 weekdagcombinaties, die onder meer worden gebruikt bij het bepalen van gunstige of ongunstige dagen. Dit gebruik zou men kunnen vergelijken met onze astrologie.
• Het prechristelijke Litouwen kende weken van negen dagen.
• Rome kende tot in de vierde eeuw een cyclus van acht dagen (nundinae), waarbij elke achtste dag een marktdag was. Sinds de vroege keizertijd kende men echter een zevendaagse week, waarnaast de nundinae nog functioneerden tot de vierde eeuw toen onder invloed van keizer Constantijn de zevendaagse week zich helemaal doorzette.
• Na de Franse Revolutie werd in 1793 een "week" bestaande uit 10 dagen, décades genaamd (zie: Franse republikeinse kalender), ingevoerd. Deze werd echter in 1806 weer afgeschaft.
• De Sovjet-Unie probeerde zonder succes een week van zes dagen, met de zesde dag als rustdag, in te voeren.

In het menselijk lichaam zijn er ook weekritmes werkzaam. De concentraties van stoffen in het bloed en de urine fluctueren met een zevendaags ritme. Ook schommelen de bloeddruk, het aantal hart- en herseninfarcten, zelfmoord en geboortes met het ritme van de week. Er bestaat een theorie dat weekritmes niet het gevolg zijn van onze kalender met de werkweek en het vrije weekend, omdat bij mensen die tijdens een experiment honderd dagen lang onder constante omstandigheden in een grot verbleven, ook het ritme van een week vertoonden. Hierbij moet aangetekend worden dat de gevolgen van een werkritme op het lichaam langer dan 100 dagen kunnen doorwerken en de stelling dus niet bewezen is. Bij fossiele resten van de Turkanajongen zijn een soort groeiringen gevonden in het tandglazuur welke een ritme hebben van een week. Dit blijkt ook voor andere primaten te gelden.[3]

• 7 dagen, 168 uur, 10.080 minuten, 604.800 seconden
• 23,00% van een gemiddelde maand
• 1,92% van een gemiddeld jaar

• In Nederland wordt in televisiegidsen meestal gerekend met een week die op zaterdag begint. Voor veel filmprogramma's in bioscopen begint een nieuw weekprogramma op donderdag.

• Kalender
• Weeknummer
• Goede Week
• Dag
• Maand
• Jaar
• Berekening dag van de week