Wasven

Het gebied, dat gelegen is tussen de Eisenhowerlaan en de spoorweg van Eindhoven naar Venlo, werd ontgonnen in de 13e eeuw. Er werd toen een ontginningshoeve gebouwd. In 1405 kwam het bezit aan ene Willem de Roover, en werd het aangeduid als: Die Braeck en 't Ven.

In die tijd bestond het gebied voor een belangrijk deel uit heide, de Hooge Heide genaamd. Daarin lag een ven dat Wasven werd genoemd, alsmede de Karpendonkse Loop, welke hemelwater afvoerde naar de Dommel. In het ven werden voor het scheren de schapen gewassen, vandaar de naam. De waterloop en de beek verdwenen in de loop van de tijd.

In de 17e eeuw vond een verbouwing plaats. Er ontstond toen een U-vormig complex, bestaande uit een landhuis en een boerderij, die via een dwarsgebouw met elkaar verborgen waren. De boerderij werd toen Hoffken te Tongelre genoemd. De lindebomen die voor de boerderij stonden, bestaan nog steeds.

In 1846 werd het landgoed gekocht door Theodorus Smits van Eckart. Deze sloopte het landhuis in 1872 en bouwde een nieuw landhuis, in de vorm van een soort kasteeltje. Ook werd een nieuwe boerderij parallel aan de oude gebouwd, en werd het landgoedbos aangelegd. Een imposante beukenlaan verbond het Hoffken met de kern van Tongelre. Theodorus stierf omstreeks 1873 en liet zijn weduwe Mathilde Maubach achter, die bekend werd als weldoenster van Tongelre.

In 1920, nadat de weduwe was gestorven, werd het goed gekocht door de firma Philips, met het doel om er een herstellingsoord op te richten en er woningen te bouwen. In 1930 werden boerderij en landhuis gesloopt, maar vanwege de economische crisis kwam er van bouwactiviteiten niets terecht. In 1941 werd door Philips een nieuwe boerderij gebouwd, waarop gedurende een aantal jaren het gemengd bedrijf werd uitgeoefend.

Omstreeks 1965 werd het Lorentz Casimir Lyceum in het gebied gebouwd. Verder bleef het een geïsoleerd stuk natuurgebied dat aan alle zijden omsloten werd door de Eindhovense bebouwing. In 1995 werd het gebied gekocht door de gemeente Eindhoven. De wijk Beauregard werd vlak langs de eeuwenoude beukenlaan gebouwd, de laan liep daarbij nogal wat schade op. Ook werd een bergingsvijver gegraven die tegenwoordig Wasven wordt genoemd.

Als reactie op het gemeentelijk beleid werd door de Tongelrese bevolking de actiegroep "De Beuk Erin" opgericht. Doel daarvan was het herstel en de opwaardering van het landgoed. Toen in 2003 de boerderij door de gemeente te koop werd gezet, was het de actiegroep die een plan opstelde om boerderij en landgoed als eenheid te bewaren. De kasteeltuin, achter de boerderij, bevat een aantal bijzondere bomen, waaronder een plataan van 350 jaar oud. In 2006 werd de boerderij door de actiegroep gekocht.

Nadat archeologisch onderzoek was verricht werd in 2007 het erf van de boerderij opnieuw ingericht, waarbij de contouren van het oude landhuis opnieuw zichtbaar zijn gemaakt, onder meer door kunstwerken van Lennie van Vugt.

In 2011 is begonnen met het herstel van de Karpendonkse Loop. Deze zal het hemelwater van de nabijgelegen woonwijken afvoeren. Het water kan ook in het gebied worden vastgehouden, zodat een vochtiger milieu kan ontstaan.

Tegenwoordig wordt het gebied beheerd als Groendomein Wasven, een stichting met als doel om de boerderij en het omliggende landgoed te behouden en te versterken via duurzame ontwikkeling. Hierbij heeft de stichting in de boerderij momenteel een restaurant, bakkerij, koffiebranderij, groenwerkplaats en een winkel gevestigd. Ook wordt er aan natuureducatie gedaan, is er een tuinbouwbedrijf en is er een wandeling van 3km over het landgoed uitgezet.

De stichting is als zorgboerderij ingericht, dit betekent dat mensen met een verstandelijke beperking er samen met professionals en vrijwilligers werken.

• Officiële website