Verdrag van Tordesillas
Het Verdrag van Tordesillas (Portugees: Tratado de Tordesilhas Spaans: Tratado de Tordesillas) (Tordesillas, 7 juni 1494) regelde de opdeling van de niet-Europese wereld tussen Castilië en koninkrijk Portugal, die de eerste ontdekkingsreizen organiseerden. Het verdrag werd op 2 juli 1494 door Castilië en op 5 september 1494 door Portugal geratificeerd.
| Beluister | (info) |
Geschiedenis
Paus Alexander VI bepaalde na de ontdekking van Amerika dat alles ten westen van een bepaalde lijn (480 km van de archipel Kaapverdië) toebehoorde aan Castilië, en alles ten oosten daarvan aan Portugal.
In het verdrag van Tordesillas stemde Castilië ermee in dat deze lijn naar het westen werd verlegd (1770 km van Kaapverdië). Deze lijn lag ongeveer halverwege tussen de archipel Kaapverdië (die al Portugees gebied waren) en de eilanden die door Christoffel Columbus op zijn eerst reis waren ontdekt en door Castilië werden opgeëist. In het Verdrag werden ze Cipangu en Antilia genoemd, maar er bestaat weinig twijfel over dat het hier om Cuba en Hispaniola gaat.
Door de verschuiving van de demarcatielijn in het verdrag van Tordesillas werd het later ontdekte Brazilië Portugees bezit. Sommige historici stellen echter dat de mogelijkheid bestaat dat vroegere expedities reeds voet aan wal gezet hadden in Brazilië, wat zou betekenen dat ze met voorbedachten rade het Verdrag van Tordesillas sloten.
De andere kant van de wereld zou enkele decennia later verdeeld worden door de ondertekening op 22 april 1529 van het Verdrag van Zaragoza, die de antimeridiaan specificeerde van de scheidingslijn die in het Verdrag van Tordesillas werd benoemd. De originelen van beide verdragen worden bewaard door de Archivo General de Indias in Spanje en door de Arquivo Nacional da Torre do Tombo in Portugal.
Reacties
De in het Verdrag van Tordesillas gespecificeerde demarcatielijn zorgde ervoor dat de zeeën verdeeld werden tussen de Portugezen en de Castilianen (het principe van Mare clausum). Deze aanspraken werden later door verschillende andere Europese landen (de Nederlanden, Frankrijk, Engeland) resoluut verworpen. Koning Frans I van Frankrijk merkte eens schamper op dat hij nooit "de clausule in het testament van Adam had gezien, waarin zijn land zou zijn uitgesloten van alle rechten op delen van de Nieuwe Wereld"'.