Vajrayana
Het vajrayana (Sanskriet voor 'diamanten voertuig'), ook wel tantrisch boeddhisme genoemd, is een stroming in het boeddhisme. Het doel van het vajrayana is het bereiken van het boeddhaschap om als zodanig andere voelende wezens naar de verlichting te kunnen leiden. Rituelen en initiaties nemen een belangrijke plaats in in het vajrayana, wat bekendstaat om haar mystieke en (enigszins) occulte elementen. Vanwege de occulte elementen wordt het ook wel esoterisch boeddhisme genoemd. Het is ontstaan in India en wordt vooral gepraktiseerd in het Tibetaans boeddhisme in Tibet, Nepal, Bhutan en Mongolië. Ook het Japanse Shingon boeddhisme is een vajrayanaschool. Tegenwoordig is het vajrayana ook in het Westen populair, als onderdeel van het Tibetaans boeddhisme. In Bhutan is vajrayana de staatsreligie van het land.
 |
| Concepten |
| Geschiedenis |
| Stromingen |
| Geschriften |
| Tempels |
| Devotie |
| Per land |
| Termen |
| Van A tot Z |
 |
|---|
Ontstaan en geschiedenis
Het Vajrayana ontstond waarschijnlijk rond de 4e eeuw in India, hoewel volgens de Vajrayana traditie zelf, de historische Boeddha Shakyamoeni onderricht in het Vajrayana heeft gegeven (zoals de Kalachakra). Het Vajrayana is gebaseerd op het Mahayana-boeddhisme, maar zij werd waarschijnlijk ook beïnvloed door elementen uit de toenmalige tantrische en hindoeïstische leer. Het Vajrayana heeft zijn eigen teksten, de zogenaamde Tantras, maar de filosofie is wel geheel gebaseerd op de Mahayana leer.
Vanuit India werd het Vajrayana verspreid naar China en Tibet. In de 12e eeuw verdween het Vajrayana, samen met de overige toentertijdse boeddhistische stromingen uit India als gevolg van de mosliminvasies en een gedeeltelijke integratie van het boeddhisme in het hindoeïsme.
Tibet
Het Vajrayana is vooral bekend van het Tibetaans boeddhisme, waar het een belangrijke praktische beoefening beschrijft naast de leer van het Mahayana. De boeddhistische tradities van Nepal, Bhutan en Mongolië hebben nauwe banden met het Tibetaans boeddhisme en kunnen als lokale variaties van het Tibetaans boeddhisme beschouwd worden.
Leer
Het Vajrayana werkt vanaf het niveau van oorzaak en gevolg en geïnspireerd inzicht en heeft als doel om elke ervaring om te zetten in onbevreesde wijsheid, spontane vreugde en daadkrachtige liefde. Het Vajrayana past methoden toe voor totale identificatie met verlichting voor het snelste resultaat.
Door haar volgelingen wordt het Vajrayana vaak beschreven als het 'kroonjuweel' van Boeddha's onderricht. Zij denken dat het Vajrayana het hoogste pad is van de drie door het Vajrayana erkende paden. De twee andere paden zijn het Hinayana en het Mahayana.
De relatie leraar-leerling is in het Vajrayana essentieel voor het bewerkstelligen van een levende, werkelijke overdracht van de leer en de zegel. Volgens het Vajrayana wilde Boeddha collega's en geen volgelingen, waarvoor het kritisch bewustzijn nodig en bruikbaar is. Het Vajrayana is dan ook niet een geloofsreligie maar een ervaringsreligie, omdat het niet om geloven maar om ervaren gaat. Iedere uitleg is uiteindelijk door middel van eigen ervaringen te controleren.
Filmografie
Documentaires over Vajrayana zijn onder meer:
- On Life & Enlightenment uit 2006, een documentaire met onder andere dalai lama Tenzin Gyatso en Richard Gere
- Vajra Sky Over Tibet, eveneens uit 2006