Ondine

Een Ondine (of Undine) is een mythologische waternimf. Ze verschijnen ook in de Europese folklore als elfachtige wezens. Bijzonder is dat de ondine geen ziel heeft. Door een mens te huwen, konden Ondines een ziel winnen en een kind baren.

Ondine met harp door Ludwig Michael von Schwanthaler (1855)
Ondine, door John William Waterhouse (1872)

De bekendste sage over Ondine gaat over de slaap van Ondine.

De slaap van Ondine

Ondine was een waternimf in de Germaanse mythologie. Ze was erg mooi en zoals alle nimfen onsterfelijk. Wanneer ze echter verliefd werd en zwanger werd van een mens zou ze haar onsterfelijkheid verliezen.

De sage zegt dat Ondine verliefd werd op een beeldschone prins of ridder - Sir Lawrence - en ze trouwden. Een jaar na hun huwelijk baarde ze een kind en vanaf dat moment verdween haar fysieke attractiviteit steeds meer, waardoor Lawrence alle interesse in haar verloor.

Op een middag wandelde Ondine bij de stallen en hoorde haar man snurken. Hij lag in de armen van een andere vrouw, waarop Ondine hem met een vloek bezwoer: "Je zwoer trouw aan me met elke ademteug die je doet, en ik accepteerde je eed. Zolang je wakker bent zul je ademen, maar mocht je ooit weer in slaap vallen dan zal het je laatste adem zijn en sterf je!"

Karakteristieken van Ondines
Boekomslag van de roman Undine van de Duitse schrijver Friedrich de la Motte-Fouqué

Volgens een theorie van Paracelsus is een Ondine een waternimf of watergeest, ofwel de geest die water tot water maakt. Ondines worden aangetroffen in bospoelen en watervallen. Ze hebben een prachtige stem of lokroep, die soms gehoord wordt boven het geluid van het water uit. Het motief van de sterfelijkheid wanneer Ondines een kind baren, is een motief dat vele romantici en tragedies in de kunst, muziek en literatuur inspireerde.

In het 18e-eeuwse Schotland werden Ondines ook aangeduid als de 'wrake' van het water.

In Nederland heeft de dichter Jan Slauerhoff over ondines geschreven. De naam Ondine is geliefd als scheepsnaam. Ook is er in Amsterdam een watersportvereniging die zo heet.

Reproducties van Ondine in de kunst
Ondine de Spa door Pouhon Pierre-Le-Grand

Fantasy auteurs gebruiken soms prototype-watergeesten die gebaseerd zijn op Ondines in hun verhalen.[1] Claude Debussy schreef een pianowerk getiteld Ondine, als onderdeel van diens Préludes. Dit muziekwerk wordt beschreven in het boek De Kunst van het Pianospel van pianist Cornelius Berkhout. Friedrich de la Motte Fouqué schreef in 1811 de roman Undine, waarop Carl Reinecke de Sonate Undine voor fluit en piano baseerde. Op dezelfde roman baseerde Albert Lortzing een romantische opera in vier akten (eerste uitvoering Maagdenburg 21 april 1845).[2] Antonín Dvořák schreef in 1900 de opera Rusalka, op. 114, op het thema Ondine. Maurice Ravel gaf het eerste deel van zijn pianostuk Gaspard de la nuit de titel Ondine.

Ondines vloek

Ondines vloek is tegenwoordig een medische term die gebruikt wordt bij een zeldzaam syndroom waarbij de autonome (onvrijwillige) controle over het ademhalen verloren gaat, resulterend in de noodzaak om elke ademhaling zeer bewust uit te voeren. Als deze aandoening niet behandeld wordt of de patiënt vergeet te ademen of in slaap valt leidt dit, net als bij de ontrouwe echtgenoot van Ondine, tot de dood.

Zie ook

Noten
  1. John Grant and John Clute, The Encyclopedia of Fantasy, "Elemental", p. 313-4, ISBN 0-312-19869-8
  2. Leo Riemens, "Groot Operaboek," bewerkt, uitgebreid en aangepast door Peter van der Spek, derde druk uitgeverij Uniepers, Abcoude 1999.
Zie de categorie Undine van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.