Street art
Street art is een kunstvorm gerelateerd aan de graffitibeweging. Onder street art vallen diverse illegaal of legaal aangebrachte kunstuitingen aan de openbare weg die niet onder de pure graffiti vallen en evenmin tot de officiële kunst behoren. Street art komt voor in de vorm van stickers, sjabloondruk en posters, maar ook eigenmachtig geplaatste beelden, muurschilderingen en mobielen vallen hieronder.
Het grote verschil tussen graffiti en andere street art is dat het bij graffiti vaak primair om decoratieve naamtags gaat (en dus om de makers) en dat bij street art meestal de afbeeldingen en de boodschap erachter belangrijker zijn. Het kwaliteitscriterium voor graffiti is de moeilijkheidsgraad en voor street art de originaliteit en uitdrukkingskracht. Veel makers van street-art werken anoniem en verspreiden afbeeldingen zonder tekst of signatuur.
Het verschijnsel is ontstaan in de jaren '70 van de twintigste eeuw en werd toen gebruikt om politieke standpunten duidelijk te maken. Later verdween het fenomeen weer naar de achtergrond en het dook pas weer op in de late jaren '90. Dit keer als een zuivere kunstvorm (zie straatgrafiek) waarbij de straat, zoals bij het Memory Brick project in Gorinchem, als tentoonstellingsruimte dient. Een andere vorm van street art is wildbreien (guerrilla-knitting) waarbij straatobjecten zoals palen van verkeersborden of bomen aangekleed worden met kleurrijk gebreid textiel. Een verdere variant is het wildtuinieren (guerrilla gardening), waarbij men zonder toestemming stukken onbenutte grond in steden beplant met bloemen of struiken.
Een voorbeeld van street art of guerrilla art in Amsterdam is de saunaman maar zeker ook Zene.
Wildbreien in Erfurt
Wildtuinieren als statement
Day-glo cactus in New York
Beschilderde brandkraan
Memory Bricks in Gorinchem
Commerciële crossover
Sommige straatkunstenaars hebben internationale waardering gekregen voor hun werk en zijn overgestapt van street art naar de mainstream kunstwereld; daarnaast zijn zij veelal ook street art blijven maken. Keith Haring was een van de eersten die dat in de jaren 1980 deden. Traditionele graffiti en street-artmotieven worden ook steeds meer gebruikt in mainstream advertenties, en veel kunstenaars hebben werk gekregen als grafisch ontwerper. Graffitikunstenaar Eric Haze heeft ontwerpen gemaakt voor musici als de Beastie Boys en Public Enemy. Shepard Fairey's straatposters van de toenmalige presidentskandidaat Barack Obama zijn door een speciale commissie bewerkt voor gebruik in de verkiezingscampagne.
Street art heeft artistieke erkenning gekregen door de status van Banksy en andere kunstenaars. Hierdoor is street art in vele steden een bezienswaardigheid en toeristische attractie geworden.
Favela painting door Haas&Hahn, Rio de Janeiro
Muurschildering Three o'clock romance van Francis Sling, Willemstad (Curaçao)
Muurschildering Boekenkast van JanIsDeMan, Utrecht
Literatuur
- Claudia Walde: Sticker City: Paper Graffiti Art. Thames & Hudson, 2007. ISBN 978-0-500-28668-5
