Troepen voor de sterren

Het boek vertelt het verhaal van de (bij de aanvang van het boek) achttienjarige jongen Juan (Johnnie) Rico die in het leger gaat in een tijd dat de aarde verwikkeld is in een oorlog met spinachtige ruimtewezens. Hij wordt opgeleid tot 'Mobiel Infanterist'. Een belangrijk deel van het boek is gewijd aan de morele achtergrond van burgerschap en het thema van persoonlijke verantwoordelijkheid voor de gemeenschap. Deze klassieker in het sciencefictiongenre werd bekroond met de Hugo Award.

Heinlein besteedt ruim de helft van het boek aan de militaire opleiding van de jonge infanterist en zijn relatie met zijn opleidingssergeanten. Opmerkelijk is dat hier heel weinig futuristische elementen te vinden zijn, en dat is geen toeval: Heinlein zag dit boek als een reflectie op de Amerikaanse soldaten die tijdens de Tweede Wereldoorlog streden tegen de Japanners.

De technologie die Heinlein beschrijft, is wel futuristisch en nog niet achterhaald. Zo heeft het hoofdstuk dat handelt over de stuwpakken onder meer computerspellen zoals Halo geïnspireerd. Controversieel is Heinleins analyse van de morele aspecten van oorlogvoering. Een heel hoofdstuk lang wordt uitgeweid over jeugddelinquentie, strikte opvoeding en het nut van lijfstraffen en oorlog op zich. Heinlein stelt de lezer voor het dilemma of geweld gebruiken verantwoord is of niet. Er wordt tevens aandacht besteed aan ervaring opdoen, blindelings orders opvolgen en naar het einde van het boek toe wordt uitgebreid stilgestaan bij wat de kwaliteiten moeten zijn van een officier. Heinlein situeert alles binnen het staatsbestel van een meritocratie, waarin burgers een (veelal militaire) dienstplicht moeten vervullen om stemrecht te verkrijgen. Pas als iemand heeft aangetoond het algemeen belang te laten prevaleren boven het eigen belang, in de vorm van het vrijwillig hebben verricht van de militaire dienst, mag hij middels stemrecht beslissingen nemen over die gemeenschap.

Critici beschouwen het boek als een interessante bildungsroman omdat het rijpingsproces van het hoofdpersonage wordt beschreven. Andere critici, waaronder Roger Ebert, zien het dan weer als "fascinerend maar puberaal" of zelfs als fascistoïde.

Verhoevens verfilming is vooral een parodie. In het boek speelt Dubois - leraar geschiedenis en moraalfilosofie en een ex-infanterist - een grote rol, vanwege zijn aanzienlijke invloed op de middelbare scholieren. In de film worden de jongeren vooral beïnvloed door reclameboodschappen en marketing, terwijl in het boek jongeren bijna ontmoedigd worden om in dienst te gaan (om zo alleen de echte doorzetters over te houden). In de film treden vrouwelijke infanteristen op de voorgrond en doen ze niet onder voor hun mannelijke collega's, in het boek zijn mannen en vrouwen strikt gescheiden. In de film ontbreekt het aan geordende en goed opgeleide starship troopers. In de film gedragen de soldaten zich als een ongeordende troep schreeuwers, terwijl in het boek sprake is van geordende tactieken en terdege opgeleide, koelbloedige soldaten.