Spouwmuur

De beide spouwbladen worden, voor de stabiliteit van de spouwmuur, door spouwankers met elkaar verbonden. Deze ankers zijn vaak gemaakt van verzinkt staaldraad of rvs en worden tegenwoordig meestal meteen benut om het isolatiemateriaal tegen het binnenblad te klemmen.

Als woningscheidende muur tussen woningen wordt in de regel een ankerloze spouwmuur toegepast. Hiermee wordt een betere geluidsisolatie bereikt; spouwankers werken als geluidsbruggen, waardoor contactgeluid wordt overgedragen aan de aangrenzende woning.

Een luchtspouw van 50 mm breedte heeft een isolerende functie, die overeenkomt met een laag isolatiemateriaal van circa 5 mm dikte en van een gemiddelde warmteweerstand. Het warmtetransport door een luchtlaag gebeurt niet door conductie (geleiding) zoals door materialen, maar door convectie (luchtstroming) en vooral straling. In woningen die de laatste jaren gebouwd worden, wordt in de spouw daarom (vaak tegen het binnenspouwblad) isolatie aangebracht. Daarbij wordt de isolatielaag vrijgehouden van het buitenblad om te voorkomen dat het eventueel doorslaand regenwater bij het isolatiemateriaal komt. Dit is echter niet bezwaarlijk omdat de toegepaste isolatiematerialen vochtafstotend zijn gemaakt.

Het isoleren van spouwmuren kwam rond 1973 (oliecrisis) op gang. In de beginperiode met isolatiematerialen van 25 tot 50 mm dik. Door verscherpte eisen, hogere stookkosten en meer aandacht voor energiebesparing werd later veelal 100 mm. of meer isolatiemateriaal toegepast, zelfs 240 mm komt voor. Bij traditionele bouw met een binnenblad van kalkzandsteen en een buitenblad van metselwerk betekent dit een muurdikte van 480 mm.

Voor het isoleren van spouwmuren in de nieuwbouw worden isolatieplaten en folies toegepast. Hiervoor worden materialen zoals steenwol, glaswol, geëxpandeerd polystyreen (EPS), geëxtrudeerd polystyreen (XPS), polyurethaan (PUR), resolhardschuim (PF) of polyisocyanuraat (PIR) gebruikt. Ook zijn er tegenwoordig organische isolatiematerialen die geschikt zijn voor het isoleren van spouwmuren zoals Biofoam (EPS variant gemaakt van melkzuur), behandelde schapenwol, vlaswol en hennepwol. Er zijn ook folies die in de spouw worden geplaatst en die werken op basis van reflectie. Er zijn daarnaast isolatieplaten die standaard voorzien zijn van folies, waardoor de werking van de plaat en de folie worden gecombineerd.

Ongeïsoleerde spouwmuren kunnen worden aangepakt door de spouw met isolatiemateriaal te vullen. Bij na-isolatie van huizen is de kans nog maar klein op het ontstaan van vochtproblemen doordat het vocht dat binnen de woning geproduceerd wordt (onder andere keuken, badkamer, slaapkamer) minder gemakkelijk door de muren opgenomen en afgevoerd wordt.[4] Goede natuurlijke of mechanische woningventilatie is altijd nodig, ook bij niet geïsoleerde huizen.

Na-isolatie kan tot overtreding van de Wet natuurbescherming leiden. De luchtspouw kan in gebruik zijn door vleermuizen, een beschermde diersoort. De dieren kruipen door open stootvoegen in de spouw en verblijven daar vaak overdag. Voorafgaand aan het isoleren van de bestaande bouw moet worden vastgesteld of vleermuizen gebruik maken van de luchtspouw. Een ecologisch adviesbureau kan dit onderzoek uitvoeren. Als er vleermuizen aanwezig zijn moet er voor het begin van de werkzaamheden een ontheffing op de Wet natuurbescherming verleend zijn. Deze ontheffing moet bij de provincie aangevraagd worden, tenzij er aangehaakt kan worden bij een omgevingsvergunning die bij de gemeente aangevraagd wordt.

Woningen die gebouwd zijn voor 1976 kunnen isolatiematerialen in de spouwmuur zitten die poreus geworden is. In de meeste gevallen is dan gebruik gemaakt van een schuimlaag van UF-schuim, ook wel bekend als Ureum Formaldehyde. Dit materiaal kan naar verloop van jaren in de muur gezakt zijn, waardoor de isolatiewaarde naar nagenoeg nul zakt. In deze gevallen zal deze isolatie eerst uit de muur verwijderd moeten worden, alvorens nieuwe isolatie aangebracht kan worden. Dit gebeurt door het verwijderen van een aantal bakstenen, daar de isolatie naar buiten gezogen kan worden middels speciale apparatuur.

De warmteweerstand (Rc-waarde) van muren wordt uitgedrukt in m²K/W. Hoe hoger de warmteweerstand, hoe minder warmte (uitgedrukt in Watts) er per vierkante meter en per graad temperatuurverschil naar binnen of naar buiten gaat. Een steensmuur zonder spouw heeft een Rc-waarde van ca. 0,19. Een spouwmuur heeft een Rc-waarde van ca. 0,35. Wanneer de spouw is voorzien van 40 mm traditioneel isolatiemateriaal met een warmtegeleidingscoëfficiënt van 0,04 W/m K dan verbetert de Rc-waarde naar 1,35 m²K/W. Volgens de herziene richtlijn energieprestatie gebouwen in het Bouwbesluit moeten buitenmuren van nieuwbouwwoningen een Rc-waarde hebben van tenminste 4,5 m²K/W.