Sodomie

De term is afkomstig van het Bijbelse verhaal over Lot en de verwoesting van Sodom en Gomorra in Genesis 18-19. In Genesis 19 vers 5 roepen de mannen van Sodom tegen Lot over mannen die bij hem te gast zijn: "Waar zijn die mannen die bij je overnachten? (...) we willen ze nemen!"[3]

In de breedste zin omvat de term sodomie alle vormen van seks die als niet-reproductief gezien kunnen worden, dus ook orale seks, masturbatie, pedoseksualiteit en pederastie, zoöfilie, gebruik van hulpmiddelen als dildo's, wurgseks, et cetera. In andere woorden: iedere vorm van seks buiten het gebruikelijke penis-in-vagina kon als sodomie worden beschouwd.

In engere zin wordt met sodomie gewoonlijk anale seks bedoeld. Het afgeleide werkwoord 'sodomiseren' betekent dan ook iemand anaal penetreren.

Het eerder genoemde begrip "tegennatuurlijk", zoals Van Dale het hanteert, is overigens niet houdbaar in het licht van de moderne biologie. Niet alleen bonobo's hebben seksuele relaties die van de "norm" afwijken.[4][5][6]

Tegenwoordig slaat sodomie tussen mensen, in de zin van anale seks, niet meer uitsluitend op handelingen verricht door een man bij een andere man, de handelingen kunnen ook verricht worden bij een vrouw.

Sodomie werd in de vroege Middeleeuwen in Europa beschouwd als een zonde. Op sommige plaatsen bestond wetgeving die sodomie met de dood bestrafte.

Dat men ook in Nederland rigoureus was in de strafmaat, blijkt uit een relaas van Reynier Adriaensen, die in 1680 naar de Oost voer:[7]

Den 16sten april worter twee persoonen voor den scheepsraet gebrocht ende wierden beticht dat sij de sonden van soddomit hadden begaen. (...) Hier op worden sij alle beijden inde boeijen gesloten den eenen boven den anderen op de campannie, saeten daer tot den vijffden dach wanneer hun proces gemaeckt wierd om alle beijden levende rugh aen rugh gebonden te worden ende dan in eenen sack gesteken te worden om soo levende in zee gesmeten te worden. (...) Men gaff hun inden sack over de hondert pont ijser omdat sij te gouwer souden sincken. Hier op wort den sack boven hun hooft toe gebonden ende wierden op twee plancken, aen malcanderen genaegelt, daer op geleijt ende men spelde een twee drij in Godts naeme ende in zee gesmeten ende al hun goet van kisten ende slaepgoet wiert mede in zee geworpen.

De tucht aan boord van VOC-schepen was echter strenger dan normaal om excessen en muiterij niet uit de hand te laten lopen.

In 1794 schafte Pruisen als eerste haar wetten tegen sodomie af, en Frankrijk volgde in 1804. De meeste landen schaften hun anti-sodomiewetten af in de 20e eeuw, maar in een aantal islamitische landen staan er nog steeds strenge straffen op. Ook in het Verenigd Koninkrijk bestond tot 1967 wetgeving die homoseksuele handelingen strafbaar stelde. Een van de belangrijkste personen die onder deze wetgeving leden, was de mathematicus en crypotoloog Alan Turing. In de Amerikaanse staten Texas, Oklahoma, Kansas en Missouri was anale seks strafbaar voor homoseksuelen. In de staten Alabama, Florida, Idaho, Louisiana, Michigan, Mississippi, North Carolina, South Carolina, Utah en Virginia was het strafbaar voor zowel homoseksuelen als heteroseksuelen. Het hooggerechtshof heeft in 2003 al deze wetten ongeldig verklaard mits het niet-commercieel (privé) is en vrijwillig. De overige staten hadden de anti-sodomiewetten al ingetrokken tussen 1962 en 2001.

Een homoseksueel noemde men vroeger ook wel sodomiet, maar deze term wordt tegenwoordig alleen als scheldwoord gebruikt. Het woord "gesodemieter" is een algemene negatief beladen aanduiding voor "vervelend gedoe". In de tweede helft van de twintigste eeuw was mieters populair in jongerentaal als bijvoeglijk naamwoord en tussenwerpsel met een positieve betekenis (geweldig, fantastisch); in die betekenis komt het vaak voor in het werk van de schrijver J.J. Voskuil.[8]

Het Nederlandstalige mietje is een afkorting van sodomietje en wordt nog steeds gebruikt voor een homoseksueel dan wel een zich nichterig of onmannelijk gedragend (mannelijk) persoon. Vaak wordt het als synoniem voor 'lafaard' gebruikt, omdat een man geacht wordt durf te hebben. In het Brits Engels komt sod voor als afkorting van sodomy. Sod kan gebruikt worden als werkwoord en als zelfstandig naamwoord zoals in sod off (sodemieter op!), you poor sod (jij arme ziel), I don't give a sod (het kan me geen sodemieter schelen) of gewoon als uitroep sod it! (een vloek).

• Utrechtse sodomieprocessen van 1731

Zie de categorie Sodom van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.