Slag bij Solferino

Het was een beslissende slag in de Tweede Italiaanse Onafhankelijkheidsoorlog, een cruciale stap in het Italiaanse Risorgimento, de eenwording van Italië. De geopolitieke context voor de oorlog was de nationalistische strijd voor eenwording van Italië, lang verdeeld tussen Frankrijk, Oostenrijk, Spanje, de Pauselijke Staat en enkele kleine onafhankelijke staten. De veldslag vond plaats in het gebied rondom de dorpen Solferino en San Martino della Battaglia, gelegen in de heuvels ten zuiden van het Gardameer.

De slag duurde meer dan negen uur en resulteerde in meer dan 3.000 gedode Oostenrijkse soldaten, 10.807 gewonden en 8.638 vermisten of gevangenen. De alliantie van Frankrijk en Sardinië telde in totaal 2.492 doden, 15.512 gewonden en 2.922 gevangenen of vermisten. Verslagen van gewonde of stervende soldaten die werden neergeschoten of gespiest met een bajonet aan beide zijden droegen nog bij aan de gruwelijkheden. Uiteindelijk waren de Oostenrijkers gedwongen hun positie op te geven, en het Frans-Sardijnse leger behaalde een tactische, doch kostbare overwinning. De Oostenrijkse nederlaag wordt algemeen toegeschreven aan het geringe tactische inzicht van de - toen nog jonge - Oostenrijkse keizer.

De Zwitser Henri Dunant was een ooggetuige van het menselijk leed dat de Slag bij Solferino had teweeggebracht en schreef zijn ervaringen neer in Een herinnering aan Solferino.

• Dit is historisch gezien de laatste grote veldslag waarbij zich, te midden van de gevechten en op slechts enkele kilometers van elkaar, drie staatshoofden te paard, bevonden: Frans Josef, Napoleon III en Victor Emanuel.
• Hier vocht een Sardijns leger voor de onafhankelijkheid van Italië, maar vanwege de vele vrijwilligers uit alle delen van het land kon dit eigenlijk een Italiaans leger genoemd worden.
• Voor het eerst in het moderne Europa vochten veel niet blanke soldaten in het Franse leger, waarbij hun aanwezigheid in die tijd een teken van kolonialisme was.
• Tot slot, en dit is van groot belang voor de menselijke geschiedenis, het feit dat deze gebeurtenis heeft geleid tot de oprichting van het Rode Kruis.

Deze slag zou een langetermijneffect hebben op het toekomstige gedrag van militaire acties. Jean-Henri Dunant, die het resultaat van de slag met eigen ogen zag, raakte door het verschrikkelijke lijden van soldaten die achterbleven op het slagveld. In Een herinnering aan Solferino schreef Dunant later zijn ervaringen neer (1862). Het boek zou uiteindelijk resulteren in het (eerste) Verdrag van Genève van 1864, de diverse daaropvolgende Geneefse Conventies en de oprichting van het Internationale Rode Kruis.

De slag is tevens het uitgangspunt van de roman Radetzkymars (1932) van de Oostenrijkse schrijver Joseph Roth.

• (meertalig) Website museum over de slag

Zie de categorie Slag bij Solferino van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.