Slag bij Kassel (1071)

De slag bij Kassel werd op 22 februari 1071 op de noordoostelijke flank van de Kasselberg uitgevochten, en is een van de drie veldslagen die in de buurt van de stad Kassel (huidig Frans-Vlaanderen) werden geleverd.

Het was een militair treffen om de heerschappij over het graafschap Vlaanderen. Zie verder context in Graafschap Vlaanderen (9e - 11e eeuw).

In het jaar 1070 stierf graaf Boudewijn VI. Hij werd opgevolgd door zijn minderjarige zoon Arnulf III. Zijn moeder Richilde van Henegouwen nam de voogdij op zich. Onder de Vlaamse vazallen was dit regentschap van de Henegouwse gravin impopulair. Haar zwager Robrecht de Fries, de broer van de overleden graaf, die in het graafschap Holland heerste, maakte eveneens aanspraak op de opvolging. Hij maakte van deze gelegenheid gebruik en viel nog in hetzelfde jaar het graafschap Vlaanderen binnen. Hij beschuldigde Arnulf van tirannie. Hij slaagde er snel in om Brugge en Gent voor zich in te nemen, maar werd toen door graaf Eustaas II van Boulogne gevangengenomen. Rond dezelfde tijd raakte ook Richilde echter in gevangenschap van aanhangers van Robrecht. Hierna kwam het tot een gevangenenruil; beide prominente gevangenen werden vrijgelaten.

Arnulf had als oudste zoon van graaf Boudewijn VI recht op de graventitel. Hij kreeg daartoe de steun van zijn moeder Richilde van Henegouwen. Richilde vroeg bij koning Filips I van Frankrijk, de leenheer van Vlaanderen, met succes om militaire ondersteuning. Ook van haar schoonzuster Mathilde, de zuster van Robrecht de Fries en de vrouw van Willem de Veroveraar kreeg zij steun, hoewel het gevolg van de door haar gestuurde Willem FitzOsbern, de eerste graaf van Hereford, uit slechts tien Normandische ridders bestond. Ook graaf Hendrik II van Leuven (een neef van Richilde) steunde haar. De ridders en steden uit het Picardische deel van Vlaanderen stonden overwegend aan haar kant. Kort voor de slag arrangeerde koning Filips I van Frankrijk een huwelijk tussen Willem FitzOsbern en Richilde van Henegouwen (haar derde), dit om zo de jonge graaf Arnulf III van de broodnodige steun te voorzien.

In de slag op 22 februari 1071 trok Robrecht de Fries aan het langste eind. Dit ondanks een op papier toch tamelijk formidabele oppositie die tegenover hem stond. Willem FitzOsbern viel in de slag bij Kassel net zoals graaf Arnulf III. (die voortaan "de Ongelukkige" werd genoemd). Arnulf III werd gedood door Gerbod de Vlaming. Richilde en haar tweede zoon, Boudewijn II van Henegouwen vluchtten naar Henegouwen, waar zij in de jaren erna in staat bleken om het graafschap Henegouwen voor Boudewijn veilig te stellen. Robrecht de Fries werd na de slag de nieuwe graaf van Vlaanderen, wat ook de naar Montreuil gevluchte koning Filips I van Frankrijk moest erkennen. Beide sloten nog in hetzelfde jaar een bondgenootschap tegen de Noormannen, dit werd bezegeld met een voorgenomen huwelijk tussen Bertha van Holland, een stiefdochter van Robrecht de Fries, met Filips I van Frankrijk. Hierdoor waren de kansen van Richilde op de grafelijke troon van Vlaanderen definitief verkeken.