Sint-Jozef-Olen

Ingenieur Jozef Leemans had in 1908 een bedrijfje in Oud-Turnhout opgericht waar hij met tien arbeiders onder meer schoensmeer produceerde. Hij zag evenwel grote mogelijkheden in de bewerking van de ertsen die vanuit Katanga, na 1910 onderdeel van Belgisch-Congo, konden aangevoerd worden, en zocht een nieuwe locatie met betere transportmogelijkheden.

De onvruchtbare heidegronden in het uiterste noorden van Olen boden potentieel voor een industriële vestiging, door de grondprijzen, en door de aanwezigheid van het Kanaal Bocholt-Herentals, in dienst genomen in 1846 en de IJzeren Rijn-spoorweg, in dienst sinds 1879, als aanvoerlijnen voor grondstoffen en transport voor afgewerkte producten. De Compagnie Industrielle Union werd geherloceerd naar de nieuwe vestiging aan het kanaal. Samen met de fabrieksgebouwen liet Leemans ook ten oosten van de fabrieksgronden de eerste huizen van een cité optrekken voor zijn personeel, intussen 30 personen.

Bij de uitbouw van het nieuwe dorp werd bij aanvang voorzien in de bouw van een kerk. De voor het jonge dorp belangrijke figuur van August Janssens werd in 1913 tot pastoor benoemd. In 1914 werd een noodkerk ingezegend, en de bouwplannen voor de echte kerk lagen klaar. De Eerste Wereldoorlog zorgde evenwel voor een aanzienlijke vertraging van dit plan. Na de oorlog werkten reeds meer dan 100 personen op de fabriek. In 1923 werd de kerkbouw uitgevoerd en in 1925 met de inzegening afgerond. De neo-romaanse Sint-Jozefskerk vormde het dorpscentrum. Aanpalend werd een school gebouwd.

De cité nam enorm toe in belang door de belangrijke uitbreiding van de fabriek. Een radiumfabriek leverde vanaf 1922 radium aan ziekenhuizen en universiteiten uit Katangees erts. De kobaltfabriek zou van bij opstart in 1925 een belangrijke plaats innemen in de wereldproductie. De raffinage van koper uit Katanga, de productie-eenheid in Hoboken en andere koperleveranciers startte in 1928.

Het ontstaan van het dorp is nauw verbonden met de geschiedenis van wat nu Umicore Olen heet. Het wordt in het noorden begrensd door het kanaal Bocholt-Herentals, in het noordwesten en westen door de fabrieksterreinen en de spoorwegaftakking van de fabriek naar de IJzeren Rijn en in het zuiden door de spoorweg met het station van Olen.

Voormalige pastorie van Sint-Jozef-Olen

Sint-Jozef-Olen ligt ten noorden van Onze-Lieve-Vrouw-Olen en ten westen van de stad Herentals. Het ligt strikt gezien dichter bij het centrum van Herentals dan bij het centrum van Olen.

De Sint-Jozefskerk

Zie de categorie Sint-Jozef-Olen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.