Hubertus van Luik

Het visioen van Hubertus door Jan Brueghel de Oude en Rubens
Madrid, Prado

Hubertus (of Huibrecht) was een zoon van Bertrand, de hertog van Aquitanië en leidde een werelds leven. Hij ging naar het Neustrische hof van Theuderic III in Parijs, maar ging net als veel edelen, vanwege hofmeier Ebroin, naar het Austrasische hof in Metz. Daar werd hij hartelijk door hofmeier Pepijn van Herstal ontvangen en kreeg ook hier een hoge functie. Na de dood van zijn vrouw Floribanne, bij de geboorte van hun zoon Floribertus, trok hij zich terug in de Ardennen, waar hij zich aan het jagen overgaf. Op Goede Vrijdag van het jaar 683 ging hij op jacht, hoewel dat een zeer oneerbiedige activiteit was op die dag. Hubertus bespeurde een groot hert, en joeg erachteraan met zijn honden. Toen hij het hert bijna te pakken had en het dier zich naar hem toekeerde wilde hij het neerschieten. Op dat moment verscheen er een lichtend kruis tussen het gewei. Een stem zei hem naar Lambertus van Maastricht te gaan. Sint Hubertus staat nu bekend als patroonheilige van de jacht. Deze legende werd pas vanaf de 15e eeuw met het leven van Hubertus verbonden.

Hubertus ging in de leer bij de heilige Lambertus van Maastricht, op dat moment de bisschop van die stad. Hubertus' broer Odo de Grote werd Floribertus' voogd. Tijdens Hubertus' afwezigheid, hij was op pelgrimage naar Rome om paus Sergius I te ontmoeten, werd Lambertus door volgelingen van Pepijn vermoord. Hubertus volgde Lambertus op. Maastricht en Tongeren waren in die tijd onveilig, daarom verplaatste hij zowel de bisschoppelijke zetel als het gebeente van de heilige Lambertus naar Luik (rond 718).[2] Boven het graf van Lambertus werd de Sint-Lambertuskathedraal opgericht, die in 1794 werd verwoest. Hubertus verkondigde het geloof in Brabant en de Ardennen, vandaar dat in het zuiden van Nederland en in heel België veel kerken naar hem zijn vernoemd. In sommige streken lijkt het soms wel alsof er maar twee heiligen zijn: Hubertus en Lambertus. Nadat Hubertus in 727 overleed, volgde zijn zoon Floribertus hem op (in die tijd konden gehuwden nog geestelijke worden, al scheidden ze in dat geval wel vaak van tafel en bed: de vrouw werd meestal kloosterlinge).
In de vita van Sint-Hubertus wordt zijn overlijden gepreciseerd op de plaats genaamd "Fura", gelegen op 30 mijl (ongeveer 45 km) van Luik. Het valt dan ook te betwijfelen dat dit de Vlaams-Brabantse gemeente Tervuren kan zijn, zoals daar nochtans in de traditie wordt beweerd.
In diezelfde traditie zou Hubertus het bos Fura gekregen hebben als bruidsschat van zijn schoonvader Dagobert, de graaf van Leuven.

Wellicht dient Fura in de Voerstreek te worden gezocht. Misschien was Hubertus een zoon van een graaf van Lohegau. De Lohegau is de naam van het bosrijke gebied (lo) tussen Maastricht en Luik. De graven bewoonden o.a. 'Villa Fura', een burcht te 's-Gravenvoeren, gelegen in het Steenbos.

Dierenzegening & broodwijding

Omdat hij eens een man van hondsdolheid genas, wordt hij speciaal aangeroepen tegen deze ziekte. Daartoe wordt ook tegenwoordig nog het zogenaamde hubertusbrood gezegend. Zijn naamdag is 3 november.
Andere patroonheiligen van de jagers zijn Sint Eustatius/Sint Eustachius (20 september), Sint Gilles/Sint Egidius (1 september) en Sint Bavo/Sint Baaf (1 oktober).

In de iconografie is de legende van Sint-Hubertus nauw verweven met die van Sint-Eustachius.

• Het drankje Jägermeister heeft als logo het beeld van het hert met een kruis tussen het gewei.
• Het Jachthuis Sint-Hubertus op de Hoge Veluwe is genoemd naar de heilige Hubertus. De plattegrond van het slot heeft de vorm van een hertengewei.
• In Den Haag bevindt zich het Sint Hubertuspark.
• In Neerpelt bevindt zich het Sint-Hubertuscollege.
• De dorpjes Sint-Huibrechts-Lille en Sint-Huibrechts-Hern zijn genoemd naar Sint-Hubertus.
• Na Sint-Sebastiaan is Sint-Hubertus de meest voorkomende patroonheilige van schuttersgilden. In Noord-Brabant zijn dit er vijf, te weten in: Berkel-Enschot, Drunen, Leur (Etten-Leur Noord), Liessel en Loon op Zand. In Nederlands Limburg zijn dit er zes, te weten in: Beringe, Gulpen, Kessel, Nattenhoven, Schaesberg en Ubachsberg en in Belgisch Limburg het schuttersgilde van Manestraat.
• De stormvloed van 1287 werd op Terschelling ook wel de Sint-Hubertusvloed genoemd.[3]
• In Enschede bevindt zich Huize Heilige Hubertus, vernoemd naar Sint-Hubertus.
• In het Jachtslot de Mookerheide in Molenhoek, is een grote glas-in-lood afbeelding van Sint-Hubertus.

• Louis Goosen, Hubertus van Luik, in: Van Afra tot de Zevenslapers. Heiligen in religie en kunsten, 1992, p. 187-188

Zie de categorie Saint Hubertus van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.