Piła
Piła ([ˈpʲiwa]?; Duits: Schneidemühl; de Poolse naam betekent "zaag", de Duitse "zaagmolen") is een stad in het Poolse woiwodschap Groot-Polen, gelegen in de powiat Pilski. De oppervlakte bedraagt 102,71 km², het inwonertal 75.248 (2005).
Stad in Polen  | |||
| |||
  | |||
| Situering | |||
| Woiwodschap | Groot-Polen | ||
| District | Powiat Pilski | ||
| Coördinaten | 53° 9′ NB, 16° 44′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 102,71 km² | ||
| Inwoners (2005) | 75.248 (733 inw./km²) | ||
| Identificatiecode | 30190 | ||
| |||
Geschiedenis
Het houthakkersdorp Piła werd gesticht in 1380 en ontving in 1513 stadsrechten van de Poolse koning Sigismund I. Als stad ontwikkelde de plaats zich nauwelijks en toen bij de Eerste Poolse Deling (1772) de stad onder de naam Schneidemühl aan het koninkrijk Pruisen kwam, had ze 1.250 inwoners. Daarvan waren er 620 Poolstalig, en 630 Duitstalig (daarvan weer sprak een derde Jiddisch). Van 1806 tot 1815 behoorde Piła tot het Napoleontische Hertogdom Warschau, maar het Congres van Wenen kende de stad in het laatstgenoemde jaar weer aan Pruisen toe. Schneidemühl behoorde sindsdien tot de provincie Posen. Pas in de tweede helft van de 19de eeuw kreeg de stad als belangrijk spoorwegknooppunt een stedelijk karakter en ze groeide aan tot, in 1914, 25.000 inwoners. Duitsland moest de provincie Posen conform het Verdrag van Versailles (1919) grotendeels aan Polen afstaan, behalve enkele grensgebieden met Pommeren en Brandenburg die overwegend door Duitstaligen werden bewoond. Schneidemühl lag in deze grensstrook en in 1921 werd ze de hoofdstad van de nieuwe Duitse provincie Grensmark Posen-West-Pruisen. Haar belang nam toe door haar strategische ligging aan de grens met Polen. Veel Duitse vluchtelingen uit de voormalige provincie Posen vestigden zich hier en het bevolkingstal bereikte aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog bijna de 50.000. Nadat de nieuwe provincie in 1938 was opgeheven behoorde de stad tot de provincie Pommeren. Toen Polen de oostelijke gebieden van het Duitse Rijk in 1945 in bezit nam, werd ook de stad Schneidemühl etnisch gezuiverd van Duitstaligen, en die omvatten meer dan 95% van de bevolking. Zie Etnische zuivering en Verdrijving van Duitsers na de Tweede Wereldoorlog.
Geboren in Piła/Schneidemühl
- Stanisław Staszic (1755-1826), Pools priester, politicus en schrijver
- Carl Friedrich Goerdeler (1884-1945), Duits politicus en verzetsstrijder
- Erwin Kramer (1902-1979), DDR-minister van Verkeer
- Dirk Galuba (1940-), Duits acteur
Geboortehuis Stanisław Staszic
Stadhuis
Hotel Rodło
Zie ook
| Woiwodschap Groot-Polen |  |
|---|---|
|
Stadsdistricten:
Kalisz · Konin · Leszno · Poznań |
 |
Mediabestanden die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Piła op Wikimedia Commons. |
| Bronnen, noten en/of referenties |