Schelp

De schelp (of bij slakken ook wel het 'slakkenhuis') is een uit kalk (calciet en/of aragoniet) en andere mineralen bestaand (meestal) uitwendig skelet, dat door een weekdier (stam der Mollusca) wordt aangemaakt.

Schelpen
Schelpen, met name kokkels, op het strand in Zeeland

De schelp verleent het dier stevigheid, en beschermt het dier tegen uitwendige invloeden zoals predatie, kwetsuren, uitdroging, etc. De schelp groeit tijdens het leven met het weekdier mee.

Malacologie en conchologie

De wetenschap die alle aspecten van weekdieren bestudeert, wordt malacologie genoemd. Een tak van de malacologie die zich alleen met de schelp bezighoudt, wordt conchologie genoemd. Vroeger werd ten onrechte gemeend dat malacologie zich niet met de schelp bezighield en werd het onderscheid tussen malacologie en conchologie door sommigen heel scherp gelegd. In de huidige praktijk komen de termen vaak door elkaar voor en worden ze min of meer als synoniemen beschouwd.

Met de term schelp zoals gebruikt wordt in het algemene spraakgebruik doorgaans alleen de schelp van een bivalve of tweekleppige bedoeld. In de malacologie heeft deze term echter een bredere betekenis en wel in de zin van 'skelet' van een molluskensoort. Dat skelet kan kalkig maar ook hoornachtig zijn. Men kan dan ook spreken over de schelp van een gastropodensoort (een slakkenhuis) of de schelp van een inktvis. Bij een inktvis kan dat zowel betrekking hebben op de uitwendige schelp van de Nautilus maar ook op het inwendige skelet van een Zeekat (kalkig) of een Pijlinktvis (hoornachtig).

Verhouding tot de mens

Schelpen kunnen gebruikt worden ter verharding van een looppad, dat dan soms een 'schelpenpad' wordt genoemd. Ook kunnen schelpen worden gebrand tot schelpkalk, dat als bouwmateriaal in het verleden vaak gebruikt werd in plaats van cement. Tegenwoordig worden schelpen soms gebruikt als isolatiemateriaal in de bouw.

Schelpen worden ook gebruikt voor decoratie. Voor sommige tropische soorten leidt dit tot overbevissing en is de import van dergelijke schelpen daarom verboden.

Schelpen zijn ook gebruikt voor het vervaardigen van werktuigen. Indianen op de Kleine Antillen maakten bij gebrek aan geschikte steensoorten zelfs bijlen van de schelp van de roze vleugelhoorn.

Verder lezen

Europese schelpen

  • Bruyne, R.H. de (1991) Schelpen van de Nederlandse kust. Jeugdbondsuitgeverij Stichting Uitgeverij KNNV, 165 pag.
  • Bruyne, R.H. de (2004) Veldgids Schelpen. KNNV Uitgeverij, ISBN 90-5011-140-8, 234 pag.
  • Campbell, A.C. (1994) Tirion gids van strand en kust. Tirion Baarn, 320 pag. ISBN 90-5121-477-4
  • Entrop, B. (1972) Schelpen vinden en herkennen. Thieme-Zutphen, 3e druk, 320 pp.
  • (en) Hayward, P.J., Ryland, J.S. (1990) The marine fauna of the British Isles and north-west Europe, Clarendon Press, Oxford, ISBN 0-19-857515-7 (Volume I: Introduction and Protozoans to Arthropods, Volume II: Molluscs to Chordates)
  • (en) Hayward, P.J., Ryland, J.S. (1995) Handbook of the Marine Fauna of North-West Europe. Oxford University Press, ISBN 0-19-854054-X, ISBN 0-19-854055-8
  • Hayward, P.J., Nelson-Smith, T. & Shields, C. (1999) Tirion gids van kust en strand : flora en fauna. Tirion uitgevers, 352 pag. ISBN 90-5210-327-5
  • Kaas, P. en Broek, A.N.Ch. ten (1942) Nederlandse Zeemollusken. Wereldbibliotheek NV, Amsterdam, 232 pp.

Wereldzeeën

  • Lindler, G. (2001) Tirion schelpengids. Tirion, ISBN 90-5210-409-3
  • Oliver, A.P.H. (1978) Elseviers schelpengids. Elsevier, 2e druk
  • Sabelli, B., (1982) Thieme's schelpengids. Thieme-Zutphen
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.