Scheepslift van Strépy-Thieu

Op het oude Centrumkanaal waren eind 19de - begin 20ste eeuw vier hydraulische scheepsliften gebouwd. De capaciteit van dit kanaal was echter beperkt tot schepen van scheepsklasse I of maximum 300 ton. Al in 1947 gingen er in België stemmen op om het netwerk voor de binnenvaart te moderniseren voor klasse IV-schepen tot 1350 ton. Op 9 maart 1957 keurde het Belgische parlement de zogenaamde 1350-ton wet goed, die bepaalde welke bevaarbare waterwegen gemoderniseerd zouden worden. De werken aan het Centrumkanaal startten in 1964 met de bouw van twee nieuwe sluizen in Havré en Obourg-Wartons.

Ligging van de scheepslift van Strépy-Thieu (A) met aanduiding van de 4 scheepsliften die ze verving.

Het resterende hoogteverschil van 73,15 m bleef een knelpunt. Verschillende oplossingen werden bestudeerd: een hellend vlak, een hellend kanaal, een "trap" met sluizen of een scheepslift. Uiteindelijk werd in 1976 gekozen voor een omleidingskanaal en een scheepslift. Het oude kanaal met twee sluizen en de vier historische scheepsliften, dat volgens de plannen uit de jaren zestig gedempt zou worden, werd een beschermd monument en werd op 2 december 1998 door UNESCO als werelderfgoed erkend.

De werken begonnen in 1982, onder de leiding van het toen nog unitaire Ministerie voor openbare werken. Na de vierde staatshervorming in 1993 werd de bevoegdheid voor openbare werken overgeheveld naar de gewesten. Het nieuwe Waalse ministerie MET (Ministère de l'équipement et du transport) erfde de onafgewerkte werf.

Er werd even gespeeld met het idee het hele project op te doeken, maar uiteindelijk richtte de Waalse regering de vennootschap 'Société de Financement Complémentaire des infrastructures' (SOFICO) op, een publiek-privaat samenwerkingsverband van het gewest, Dexia, Ethias en de 'Société Régionale d'Investissement de Wallonie' (SRIW) om een aantal knelpunten in de infrastructuurwerken in Wallonië op te lossen, waaronder de scheepslift. Deze soepeler organisatiestructuur maakte het mogelijk goedkoper en relatief sneller te werken. In 2002 werd de scheepslift uiteindelijk geopend.

De Kabellift is 102 m hoog en 135 m lang. Met de lift kan er een niveauverschil overbrugd worden van 73 m 15 en deze lift vervangt op haar eentje de vier hydraulische liften van het historisch Centrumkanaal en de twee sluizen.De lift voldoet aan de vereisten van de huidige en toekomstige commerciële scheepvaart.

Sommigen[1] beschouwen de scheepslift als een van de Belgische Grote nutteloze werken of Grands travaux inutiles. Het nut ervan was lange tijd omstreden: door de sluiting van de steenkoolmijnen en de teloorgang van de zware industrie was het scheepsverkeer behoorlijk afgenomen. Door problemen met de stabiliteit van de ondergrond kostte het project uiteindelijk meer dan vier keer de oorspronkelijke raming (625 miljoen euro in plaats van 150 miljoen). In de jaren tachtig van de twintigste eeuw dacht men dat het wegvervoer alles beter en sneller zou kunnen oplossen. Uiteindelijk lijkt het kanaal nu toch zijn nut te bewijzen binnen een geïntegreerd vervoersbeleid waarbij binnenvaart een volwaardig groen alternatief voor de dichtgeslibde wegen wordt.[2]

Op 2 september 2002 voer het eerste schip door de lift, het cementschip Freedom. Sedertdien kende het scheepvaartverkeer een gestage toename tot 2007: tussen 2000, het laatste jaar met statistieken over het oude kanaal en 2013 is het volume (in ton) op het nieuwe Centrumkanaal nagenoeg vertienvoudigd. Het aantal schepen is slechts vier keer groter geworden, maar dat komt uiteraard doordat het nu om veel grotere schepen gaat. In 2008 en 2009 werd een gevoelige daling genoteerd, waarna het volume weer sterk steeg.

• Voies d'Eau du Hainaut vzw - officiële website
• (fr) Canal du Centre

Zie de categorie Strépy-Thieu boat lift van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.