Romantische fraude

De oplichter zal allereerst op zoek gaan naar een slachtoffer. Dit kan door middel van vrijgezellenactiviteiten of via het uitgaanscircuit. Vervolgens zal hij of zij de meestbelovende contacten verder uitbouwen. Het ideale slachtoffer heeft weinig ervaring met relaties, weinig vrienden, of is door een of andere oorzaak kwetsbaar, en is bovendien financieel goed bemiddeld. Romantische oplichters zijn vaak knap en/of hebben een vlotte babbel.

De verdere werkwijze komt er meestal op neer dat de oplichter het slachtoffer probeert in te palmen door veel aandacht en complimentjes aan hem of haar te geven. Deze werkwijze doet derhalve erg denken aan de loverboy. Het slachtoffer zal verlangend uitkijken naar ieder contact met de oplichter. Wanneer het slachtoffer kwetsbaar of eenzaam is zullen de contacten een van de weinige lichtpuntjes in zijn of haar leven zijn, en zal er een zekere emotionele afhankelijkheid bestaan. Ondertussen zal de oplichter zo veel mogelijk informatie proberen te verzamelen over de financiële positie van het slachtoffer en eventuele verdere zwakheden. Een kenmerk van romantische fraudeurs is dan ook dat ze veel aandacht hebben of veinzen voor hun slachtoffer, maar weinig of niets over zichzelf vertellen. Vaak ook "spiegelen" datefraudeurs, dat wil zeggen dat zij hun eigen situatie sterk laten lijken op die van hun slachtoffer, waardoor zij vertrouwen wekken en herkenbaar zijn voor hun slachtoffer.

Er zal een relatie ontstaan, maar uiteindelijk zal de oplichter, wanneer het slachtoffer hem volkomen vertrouwt en volledig afhankelijk van hem of haar is, om geld gaan vragen. De redenen daarvoor kunnen legio zijn, en de oplichter zal het slachtoffer bezweren dat het terug zal worden betaald. Voorbeelden zijn:

• Een kleine lening ter overbrugging van een (zakelijke) tegenvaller of om een boete te betalen.
• Geld voor familie of medicijnen.
• Het slachtoffer overhalen tot het schenken van (dure) cadeaus zoals juwelen en auto's.
• Het openen van een gezamenlijke bankrekening met kredietruimte die de oplichter vervolgens tot het maximum benut en het slachtoffer met de schuld achterlaat, of het misbruiken van bank- of kredietkaarten van het slachtoffer.
• Samen winkelen en iedere keer het slachtoffer laten betalen of 'voorschieten' voor de eigen aankopen. Ook andere kosten zoals gas/water/licht of huur kunnen op deze wijze, soms zelfs voor langere tijd, op het conto van het slachtoffer worden geschoven.
• Verduistering: spullen van het slachtoffer 'lenen' en niet meer terugbrengen.
• Ook is het mogelijk dat de oplichter het slachtoffer als katvanger misbruikt. Men kan hier denken aan het overboeken van geld van een rekening in het buitenland (bijvoorbeeld Luxemburg) naar die van het slachtoffer (Nederland), dat het geld weer moet doorsluizen naar een ander buitenland (bijvoorbeeld de Kaaimaneilanden). Het slachtoffer eindigt hierdoor niet alleen kaalgeplukt, maar wordt ook geconfronteerd met (strafrechtelijke) maatregelen wegens medeplichtigheid aan fraude of witwassen.

Het slachtoffer, inmiddels emotioneel afhankelijk van de oplichter, betaalt of doet wat hem of haar gevraagd wordt, waarna de oplichter om meer vraagt. Uiteindelijk verdwijnt de oplichter, het slachtoffer kaalgeplukt en met een gebroken hart achterlatend. Vaak heeft de oplichter 'relaties' met meerdere personen.

Op bovengenoemde truc bestaan vele varianten, waarbij de opkomst van internet nieuwe mogelijkheden voor oplichters heeft geopend. Veel romantische fraudeurs hanteren bijvoorbeeld tegenwoordig dezelfde tactiek als de beoefenaars van Nigeriaanse oplichting, waarbij de oplichter zich voordoet als een schoonheid uit een ver land. Vaak doen de oplichters zich voor als Russische, Nigeriaanse, Filipijnse, Thaise of Oekraïense vrouwen. Omdat deze landen echter verdenking opwekken komt het ook wel voor dat ze zich als burgers van een (ver weg gelegen) eerstewereldland voordoen. Er wordt gebruikgemaakt van foto's die veelal van het internet of uit tijdschriften zijn gevist. Door middel van chatboxen, e-mail of contactadvertenties wordt naar slachtoffers 'gevist', en de meestbelovende reacties worden beantwoord en verder uitgebouwd. Oplichters zullen vaak vrij snel overgaan op romantisch of erotisch taalgebruik, en ook erotisch getinte foto's aan het slachtoffer toesturen. Uiteindelijk zal om geld gevraagd worden. Men kan denken aan:

• Kosten voor een vliegticket.
• Kosten voor het afmaken van een opleiding.
• Telefoon- en internetkosten om met het slachtoffer te kunnen (blijven) corresponderen.
• Een familielid heeft dringend dure medische behandeling nodig.
• Het huis is vernield door (burger)oorlog of een natuurramp en moet worden herbouwd.
• Legeskosten voor visa of voor toestemming het land te verlaten.
• Het goedmaken van een zakelijke tegenvaller.
• De oplichter beweert afgeperst te worden door criminelen.
• De oplichter beweert vast te zitten in een ver land en heeft geld nodig om terug te keren.
• De oplichter is uitgezonden naar een ver land en wordt daar door klanten of de werkgever betaald met cheques die hij niet daar kan innen. Het slachtoffer wordt de cheques toegestuurd met het verzoek ze te innen en het bedrag naar een andere (buitenlandse) rekening over te maken. Nadat dit enige weken tot maanden is doorgegaan verdwijnt de oplichter en wordt het slachtoffer geconfronteerd met een schuld of zelfs strafvervolging wegens het innen van valse cheques.
• Ook hier is het mogelijk dat het slachtoffer via de eerder genoemde cheques of door misbruik van de bankrekening als katvanger wordt misbruikt door de oplichter.

Betaalt het slachtoffer, dan wordt om meer geld gevraagd. De oplichter bedankt het slachtoffer bijvoorbeeld voor de $ 1.000 voor het vliegticket, waarmee hij of zij van de woonplaats in Rusland naar Moskou heeft kunnen reizen. Echter, om nu echt het land te kunnen verlaten eisen de autoriteiten een borg van $ 2.000. Wanneer dit betaald is vragen de oplichters bijvoorbeeld om nog eens $ 2.000 'omdat ik noodgedwongen een tijd in een hotel moest blijven en hierdoor geld tekortkom voor mijn ticket voor de internationale vlucht'. En zo gaat het door.

Weigert het slachtoffer, dan haakt de oplichter af of probeert hij het nogmaals door minder geld te vragen. Hij of zij beweert bijvoorbeeld een luchtvaartmaatschappij te hebben gevonden die $ 500 in plaats van $ 1.000 rekent. Betaalt het slachtoffer, dan gaat de oplichter door als hierboven, net zo lang tot het slachtoffer definitief afhaakt.

Deze truc is evenals Nigeriaanse oplichting ouder dan men zou denken. Voor de opkomst van het internet werd gebruikgemaakt van contactadvertenties in kranten en tijdschriften. Tegenwoordig maakt men online profielen aan op datingsites of maakt men gebruik van spam.

Soms vindt deze vorm van oplichting zeer professioneel plaats, met 'boiler-room' achtige ruimtes vol computers waar mannen en vrouwen in dienst van professionele bendes via internet en webcam contact leggen met alleenstaanden en hen proberen over te halen geld over te maken.[1]

Een variant is de 'goudzoeker'. Hierbij is de oplichter, vaak een vrouw (maar ook regelmatig een man) in een derdewereldland, inderdaad bewust op zoek naar een (rijke) partner in een eerstewereldland. Het verschil met Nigeriaanse oplichting is dat het verhaal van de oplichter klopt: hij of zij is wie hij of zij beweert te zijn, en bovendien is men ook op zoek naar een relatie. De oplichter is echter niet op zoek naar liefde in deze relatie, maar wil er zelf beter van worden.

Deze categorie oplichters willen, in tegenstelling tot advance fee scammers, slachtoffers wel degelijk ontmoeten. Een relatie zal ontstaan, leidend tot een huwelijk. Wanneer het koppel eenmaal getrouwd is, zal de oplichter zich echter laten scheiden met uiteraard toekenning van een deel van het vermogen van de partner, of een vorstelijke alimentatie. Bovendien kan via deze route wellicht een verblijfsvergunning bemachtigd worden. Een dergelijke oplichter zal er bovendien niet voor terugdeinzen een gefingeerde aanklacht wegens mishandeling in te dienen, aangezien hiermee de kans op een verblijfsvergunning of hogere vermogenstoekenningen toeneemt.

In Egypte en Tunesië staat dit fenomeen bekend als bezness (Arabische verbastering van het Engelse woord business, zaken). Het gaat hier om knappe lokale jongemannen die (vaak oudere) vrouwelijke toeristen proberen te versieren om zo financiële steun of eventueel een verblijfsvergunning in een Europees land te kunnen krijgen. Sommige mannen hebben 'relaties' met meerdere vrouwen tegelijk. De grens met mannelijke prostitutie is vaag, met name wanneer de vrouw weet dat er geen sprake is van werkelijke liefde. In andere landen komt ook de omgekeerde variant voor, waarbij vrouwen mannen proberen te versieren en om hier financieel misbruik van te maken.

Soms is een erfenis het doelwit: sommige 'goudzoekers' kiezen ook opzettelijk een rijke en oude echtgenoot uit in de hoop dat deze na een paar jaar overlijdt en de oplichter (een deel van) het vermogen erft. Een 'zwarte weduwe' of 'zwarte weduwnaar' gaat nog verder en zal zijn of haar echtgenoot proberen om te brengen zodat ze door zowel huwelijksgoederenrecht als erfrecht zijn gedeeltelijke of gehele vermogen krijgt. Hoewel dit niet vaak voorkomt zijn er wel voorbeelden van bekend, zoals het arrest HR 7 december 1990 ('De onwaardige deelgenoot') dat handelde over een verpleger die met een veel oudere rijkere patiënte trouwde en haar vervolgens ombracht.

Soms wordt gebruikgemaakt van chantage. Met name getrouwde slachtoffers die veel te verliezen hebben zijn uiteraard chantabel. Men kan verder denken aan 'op het kussen' verklapte (zaken)geheimen, opgenomen cyberseks, erotische foto's of filmpjes van het slachtoffer, bepaalde voorkeuren (pedofilie, wurgseks, SM, etc.) of niet uit de kast gekomen homoseksuele slachtoffers dreigen hun homoseksuele dubbelleven aan de grote klok te hangen.

Gustaf Raskenstam 

In de jaren 40 van de twintigste eeuw lichtte de Zweed Gustaf Raskenstam zoveel vrouwen via contactadvertenties op dat de tekst van zijn advertenties (Sol-och-vår, 'zon en lente') in het Zweeds synoniem is voor romantische oplichterij.

Angola (gevangenis) 

In de jaren 80 van de twintigste eeuw hanteerden een aantal gedetineerden in de Angola-gevangenis een oplichterspraktijk gebaseerd op nepadvertenties in homobladen. Wanneer de slachtoffers niet meewerkten, hadden ze in het geval ze niet uit de kast gekomen waren een extra chantagetroef achter de hand.

• Faker
• Internetfraude
• Oplichter