Rivierprik

De rivierprik paait boven grof zand- en grindbeddingen in de middenlopen van rivieren en grote beken. In Nederland zijn er een aantal paaigebieden. Zo werd tussen 2007 en 2013 de voorplanting van onder meer de rivierprik in de Niers bij Gennep[2] en in de Drentsche Aa bij Gasteren gevolgd.[3] Dergelijke vangsten zijn ook gedaan in de jaren dertig in de Bergsche Maas. Een kuitrijp exemplaar in de Dommel (in 1945) zou ook kunnen wijzen op paaigebieden in Noord-Brabantse riviertjes en beken.

Rivierprikken zuigen bloed van andere vissen en bijten met hun scherpe tanden stukken uit de huid van onder andere haringen en sprot, maar ook uit dode vissen. Als ze geslachtsrijp worden, verdwijnen de tanden en stoppen ze met eten. Ook in het 6 jaar durende larvenstadium zijn ze tandeloos en bovendien blind. Hun voedsel bestaat dan uit algen en organische deeltjes, die ze uit het water filteren.

De rivierprik leeft ongeveer vier jaar als larve in de bodem van stromende wateren, trekt dan als volgroeide prik naar zee, leeft daar twee tot drie jaar als bloedzuigende parasiet op vis en trekt dan als geslachtsrijp dier het zoete water binnen. Hun totale levensduur bedraagt 4 tot 7 jaar.

De rivierprik was voor 1945 zeer algemeen in de benedenrivieren. In de jaren zestig en zeventig is de rivierprik nog steeds aanwezig in de grote rivieren. Vangstcijfers laten zien dat gedurende de referentieperiode het gemiddelde aantal met een factor tien tot honderd is afgenomen. Uit monitorringonderzoek van het RIVO blijkt dat er tussen 1986 en 1996 een opmerkelijke toename plaatsvindt in de benedenrivieren en het IJsselmeer. In het bovenstroomse gebied, (de Waal, Zuid-Limburgse Maas), is de stijging minder duidelijk. Het aantal uurhokken waarin rivierprikken zijn gevangen (121) is waarschijnlijk niet afgenomen.[4] Tussen 1996 en 2001 zijn er waarnemingen gemeld van paaiende rivierprikken in de Roer, de Geul en de Drentse Aa.[5]

De rivierprik is een beschermde diersoort krachtens de Flora- en faunawet. Verder is het een soort van de Habitatrichtlijn wat inhoudt dat de Nederlandse regering beschermingszones moet aanwijzen voor deze soort.

• Deltares' Habitatbeschrijving rivierprik