Reptiliomorpha
Reptiliomorpha vormen een groep van uitgestorven amfibieën en omvatten cladistisch gezien tevens hun afstammelingen, de Amniota (reptielen, vogels en zoogdieren). De Reptiliomorpha uit de Amphibia leefden van het Carboon tot Vroeg-Trias.
| Reptiliomorpha Status: Uitgestorven, als fossiel bekend Fossiel voorkomen: Carboon - Vroeg-Trias | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||
| Seymouria | ||||||
| Taxonomische indeling | ||||||
| ||||||
| Superorde | ||||||
| Reptiliomorpha Säve-Söderbergh, 1934 | ||||||
 | ||||||
| Archeria | ||||||
Afbeeldingen Reptiliomorpha op  | ||||||
Reptiliomorpha op  | ||||||
| ||||||
De Reptiliomorpha kenmerken zich door verschillende reptielachtige eigenschappen. Verschillende soorten waren zeer aangepast voor het leven op het land. Overigens waren naast de reptiliomorfen ook verschillende andere amfibieën goed aangepast aan het leven op het land. Voorbeelden zijn Cacops (een gepantserd amfibie van 40 cm uit het Vroeg-Perm van Texas), Platyhystrix (een 100 cm lang amfibie met rugzeil uit het Vroeg-Perm van Texas) en Peltobatrachus (een gepantserd amfibie van 70 cm uit het Laat-Perm van Tanzania).
Indeling
De Reptiliomorpha omvatten naast enkele basale families de volgende groepen:
- Orde Chroniosuchia
- Orde Anthracosauria
- Orde Diadectomorpha
- Orde Seymouriamorpha
- Amniota
Ontwikkeling
De eerste Reptiliomorpha behoorden tot de Anthracosauria, een groep waarvan de soorten leefden van het Vroeg-Carboon tot Vroeg-Trias. Ze waren piscivoor en hoofdzakelijk aquatisch. Sommige Anthracosauria waren deels landbewonend, zoals Proterogyrinus. Dit amfibie was 100–230 cm lang en voedde zich waarschijnlijk met grote vissen en andere amfiieën. Proterogyrinus had krachtige kaken met scherpe tanden. Het was een goede zwemmer, die echter ook in staat was op het land zich relatief makkelijk voort te bewegen door de sterke poten. Fossielen van Proterogyrinus zijn gevonden in West Virginia en Schotland en zijn 325-320 miljoen jaar oud. Tot de aquatische, wat op een krokodil lijkende, anthracosauriërs behoren de 4.6 meter lange Eogyrinus uit Europa en Archeria uit het Vroeg-Perm van de Verenigde Staten.
In de Reptiliomorpha ontwikkelden zich in het Laat-Mississippien de eerste Amniota. Aanvankelijk bleven de Amniota in de schaduw van hun amfibische verwanten staan, maar vanaf het Vroeg-Perm werden de Amniota de dominante groep op het land.
Andere Reptiliomorpha bleven aanvankelijk bestaan en leefden in het Vroeg-Perm samen met hun amniote verwanten op het land. In deze periode kwamen de Diadectomorpha en de Seymouriamorpha tot bloei. De naamgever van de Diadectomorpha is Diadectes uit het Vroeg-Perm van de Verenigde Staten en Duitsland. Dit dier was drie meter lang en een van de eerste landherbivoren. De eerste Seymouriamorpha waren carnivoren en zeer goed aangepast aan het leven op het land. Tot deze groep behoorde ook naamgever Seymouria uit het Vroeg-Perm (282-260 mjg) van de Verenigde Staten en Duitsland. Het was een 60 tot 90 cm lang dier dat zich voedde met insecten en kleinere amfibieën en reptielen. Seymouria had veel reptielachtige kenmerken zoals lange, gespierde poten, een droge huid, de mogelijkheid om vocht vast te houden en overtollig zout via klieren in de snuit uit te scheiden en een reptielachtige structuur van de heup- en schoudergordel. Deze aanpassingen stelden Seymouria in staat langere tijd op het land te leven. De schedel was echter typisch amfibie-achtig evenals het uiterlijk van de jongen, waarvan gefossileerde exemplaren zijn gevonden.
De grote uitstervingsgolf aan het begin van het Midden-Perm betekende het einde van de landbewonende basale Reptiliomorpha. Aquatische vormen bleven bestaan, zoals de piscivore Kotlassiidae uit het Laat-Perm die tot de Seymouriamorpha behoren, en de Chroniosuchida. De Chroniosuchida zijn de enige basale Reptiliomorpha die de Perm-Trias-massa-extinctie overleefden, hoewel ze kort daarna alsnog uitstierven.