Readymade
Readymade (ook: objet trouvé) is een kunstvorm ontstaan in het begin van de 20e eeuw. De bekendste kunstenaar die de readymade gebruikte was dadaïst Marcel Duchamp. Een industrieel voorwerp wordt uit zijn alledaagse context gehaald en tot kunst bestempeld doordat het in een museale omgeving wordt getoond. Deze praktijk begon met de dadaïsten en werd in de twintiger en dertiger jaren vooral gecultiveerd door de surrealisten.
Toelichting
Elsa von Freytag-Loringhoven zond voor de tentoonstelling van de Société des Artistes Indépendants in 1917 een als een beeldhouwwerk gepresenteerd, op zijn achterkant liggend porseleinen urinoir in, tot ontsteltenis van de verzamelde critici en galeristen. De readymade werd geweigerd, tot grote woede van Marcel Duchamp die daarop uit het bestuur van de tentoonstelling stapte. De inzending was gesigneerd "R. Mutt" (Engelse verbastering van het Duitse 'Armut', armoede). Buiten de presentatie als beeld, namelijk een kwartslag gedraaid, buiten de fantasiesignatuur en de titel Fontaine (Fontein) had Elsa von Freytag-Loringhoven niets aan het object toegevoegd. Wél had zij het met zijn daad een alledaags gebruiksvoorwerp van zijn gebruikelijke functie ontdaan en gepromoveerd tot een kunstwerk. Elsa von Freytag-Loringhoven wilde al wie bij beeldende kunst betrokken was, erover laten nadenken welke factoren iets tot een kunstwerk maken. De readymades van Elsa von Freytag Loringhoven en bevriende kunstenaar Marcel Duchamp voltrokken op die manier de door hen gepropageerde overgang van een 'retinale' kunst (voor het netvlies) naar een 'mentale' kunst (die toeschouwers aan het denken zet). Bij deze dadaisten is de idee over kunst belangrijker dan de ambachtelijke uitvoering ervan en geldt als zodanig als de wegbereider van de conceptuele kunst
Andere readymades van Duchamp zijn een sneeuwschop (En prévision du bras cassé/In Advance of the Broken Arm) en een op een krukje gemonteerd fietswiel (Roue de bicyclette) uit 1913. Andere readymades van Elsa von Freytag Loringhoven zijn God uit 1917. De readymades hebben de beeldende kunst van de 20e eeuw enorm beïnvloed, getuige bijvoorbeeld de installaties van de Belgische kunstenaar Guillaume Bijl, die een heel leslokaal van een autorijschool nabootste en in een ander werk een museum imiteerde; een ruimtelijke uitbreiding van het ready-made-principe. Of de Eat-Art van Daniel Spoerri, die in zijn tableaux-pièges alles wat toevallig bij een vriendenetentje op tafel verzeilt, fixeert en voor het nageslacht bewaart. Maar ook hierbij is het kunstwerk in spe kant-en-klaar.
Poëzie
Ook in de poëzie worden readymades gemaakt, onder andere door K. Schippers, Jules Deelder[1], Armando, Cornelis Bastiaan Vaandrager en C. Buddingh'. In de jaren 1960 publiceerde het tijdschrift Barbarber veel readymades. Men duidt ze ook wel aan als "gevonden poëzie".
Zie ook
Bronnen, noten en/of referenties
|