Rapier (raketsysteem)

Jernas-exportversie.

De eerste Rapier Field Standard Artillery (FSA) systemen waren voorzien van 4 raketten geplaatst op een mobiele lanceereenheid; een optische volgeenheid en een trailer met reservedelen. Het geheel werd met zijn bemanning vervoerd door 3 Land Rovers. Dit was de typische configuratie voor de RAF nabijverdediging van vliegvelden; deze taak werd ondergebracht bij het RAF Regiment, een luchtmacht onderdeel belast met de bewaking en verdediging van alle RAF objecten.

De eerste versie was slechts voorzien van een optisch volgsysteem; bij de latere versies werd deze vervangen door een elektronisch volgsysteem, de Dagger rondzoekradar gecombineerd met de Blindfire (DN181) volgradar.

De Dagger is een multi-beam hi-resolution 3 dimensionale BAE Systems radar van het puls doppler type werkend in de J band en met een bereik van meer dan 15 km. Met sterkere apparatuur is 32 km reikwijdte mogelijk. De maximale elevatie is 5 km.

De Blindfire volgradar werkt in de K-band en stelt het systeem in staat ook in zeer slechte weersomstandigheden te functioneren; bovendien biedt het ook 's nachts operationele capaciteit.

De goedkopere exportversie is voorzien van het elektronisch optisch volgsysteem gecombineerd met het Laserfire laservolgsysteem. Deze versie wordt Jernas genoemd.

Rapier Blindfire radar Field Standard Combat.

Het BAC Rapier raketsysteem werd in de jaren 60 van de 20e eeuw ontwikkeld als het ET316 project. Dit was een van de studies die destijds werden ontwikkeld om inzicht te krijgen bij de vervanging van het Bristol Bloodhound raketsysteem. Een gestelde eis was dat het nieuwe raketsysteem onder alle omstandigheden inzetbaar moest zijn tegen supersonisch vliegende toestellen op middelgrote maar ook op zeer lage hoogte.

Het toenmalige British Aircraft Corporation kende een eigen ontwerp onder de naam Sightline; dit ontwerp werd de basis van het ET316 project.

Rapier werd in 1971 operationeel bij de Royal Air Force en bleek in zeer korte tijd uitermate doeltreffend te zijn.

Door toevoeging van de volgradar aan het Rapier systeem waren vijandelijke doelen gemakkelijker te identificeren waarna de operator de raketten handmatig of automatisch kon laten lanceren.

Voor de toenmalige Sjah van Perzië werd vervolgens de mobiele rupsbandversie Tracked Rapier ontwikkeld; hiervoor maakte men gebruik van de US M548 rupsband carrier maar door de ineenstorting van de Perzische regering werd dit systeem niet verkocht en vervolgens aan de Britse krijgsmacht aangeboden. De eerste Tracked Rapiers werden in 1982 bij de Britse landmacht operationeel in de 11e (Sphinx) Air defence Battery van het 22 Air defence Regiment, Royal Artillery. De eenheid was gelegerd in de Napier Barracks bij Dortmund in toenmalig West-Duitsland.

De rupsbandversie was traag; maximaal 33 km/u in het terrein en 50 km/u op de weg en zeer oncomfortabel; chauffeur, commandant en operator zaten in een cabine van 1 m × 2.5 m × 1.5 m. Hierin zaten ook de optische volgeenheid, persoonlijke artikelen en voedsel. De inzettijd zonder test en adjustment (Ts & As), was binnen de 30 seconden tot 30 minuten voor het getrokken systeem.

Het ondersteuningsvoertuig was veel sneller en haalde 50 km/u in het terrein. Dit voertuig bevatte de wapens, water en brandstof en werd bemand door een chauffeur en een sectiecommandant.

Rapiersysteem geladen met oefenraketten

De originele Rapier Field Standard Artillery (FSA) werd tijdens de Falklandoorlog ingezet en behaalde teleurstellende resultaten tegen laagvliegende toestellen. In april 1982 voegde de Rapier batterij zich bij 3 Commando Brigade dat deel uitmaakte van de Falkland Task Force. De batterij ging 21 mei aan land bij San Carlos en claimde 14 kills en 6 waarschijnlijke kills op Argentijnse vliegtuigen.

Rapportages van na het conflict waarin ook de Argentijnse gegevens waren opgenomen brachten de feiten echter terug naar 1 kill en 2 waarschijnlijke kills.

Het Rapier systeem had toen grote problemen met het Identification Friend or Foe (IFF) system. Dit werd op de Falklandeilanden ondervangen door de eenheid op alle vliegtuigen binnen zijn bereik te laten vuren waarvan niet uitdrukkelijk door de luchtverkeersleider werd gezegd dat het om eigen toestellen ging.

De Rapier FSC werd in de Golfoorlog door de Britse land en luchtmacht ingezet ter bescherming van de vliegvelden; zij hoefden echter niet in actie te komen.

Door bezuinigingen in de Britse krijgsmacht worden vermoedelijk in 2008 alle Rapier squadrons van het RAF Regiment opgeheven. Alle Rapiers worden dan ondergebracht bij het Royal Army Artillery Regiment.

• Thunderbird-raketsysteem
• Bristol Bloodhound-raketsysteem

• Army Artillery Rapier FSC
• RAF Rapier FSC
• RAF Regiment Rapier Sqns

Zie de categorie Rapier missiles van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.