Pyrozwavelzuur

Pyrozwavelzuur of dizwavelzuur is een zuur en anorganische verbinding met als brutoformule H₂S₂O₇. Het is een voornaam bestanddeel van rokend zwavelzuur of oleum. Het komt in kleine hoeveelheden ook in watervrij zwavelzuur voor dankzij de evenwichten:

${\displaystyle \mathrm {H_{2}SO_{4}\ \rightleftharpoons \ SO_{3}\ +\ H_{2}O} }$

${\displaystyle \mathrm {SO_{3}\ +\ H_{2}SO_{4}\ \rightleftharpoons \ H_{2}S_{2}O_{7}} }$

Pyrozwavelzuur
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van pyrozwavelzuur
Algemeen
Molecuulformule      (uitleg)	H2S2O7
Andere namen	dizwavelzuur
Molmassa	178,14168 g/mol
SMILES	OS(=O)(=O)OS(=O)(=O)O
InChI	1S/H2O7S2/c1-8(2,3)7-9(4,5)6/h(H,1,2,3)(H,4,5,6)
CAS-nummer	7783-05-3
PubChem	62682
Vergelijkbaar met	zwavelzuur
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Gevaar
H-zinnen	H290 - H314 - H335
EUH-zinnen	EUH014
P-zinnen	P280 - P301+P330+P331 - P304+P340 - P305+P351+P338 - P309+P311
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestand	vast
Kleur	kleurloos
Dichtheid	1,9 g/cm³
Smeltpunt	35 °C
Goed oplosbaar in	water
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Het zuur ontstaat bij toevoeging van een overmaat SO₃ aan zwavelzuur:

${\displaystyle \mathrm {H_{2}SO_{4}\ +\ SO_{3}\ \rightleftharpoons \ H_{2}S_{2}O_{7}} }$

Hoewel de feitelijke vorming dus via een andere reactie verloopt, kan pyrozwavelzuur beschouwd worden als het anhydride van zwavelzuur:

${\displaystyle \mathrm {2\ H_{2}SO_{4}\ \rightleftharpoons \ H_{2}S_{2}O_{7}\ +\ H_{2}O} }$

Ook de naam, pyrozwavelzuur (Grieks πῦρ pûr, vuur[1]), zwavelzuur dat via het vuur verkregen is, suggereert dat er warmte gebruikt wordt om de stof te maken uit zwavelzuur. De warmte verdrijft een deel van het water.

Pyrozwavelzuur is een zeer sterk zuur dat zwavelzuur protoneert in een watervrije zwavelzurige oplossing. Er zijn zouten bekend van het zuur; zij worden pyrosulfaten genoemd. Een voorbeeld daarvan is kaliumpyrosulfaat.

Er bestaan verwante zuren met de algemene formule H₂O·(SO₃)_x, maar deze zijn niet te isoleren.