Psychofarmacon
Een psychofarmacon (meervoud: psychofarmaca) behoort tot de categorie van geneesmiddelen die inwerken op het psychisch welbevinden. Binnen de geneeskunde worden deze middelen toegepast om psychische problemen te stabiliseren dan wel te verbeteren. De volgende middelen vallen hieronder:
- Neuroleptica, ("major tranquillizers") ook antipsychotica, gebruikt bij psychosen.
- Tranquillizers ("minor tranquillizers"), gebruikt bij gevoelens van angst en spanning; werken niet bij psychosen.
- Antidepressiva, gebruikt ter behandeling van bepaalde vormen van depressie, met name endogene depressie. Men kent onder ander de SSRI's, tricyclische antidepressiva en MAO-remmers.
- Stimulantia, hebben een stimulerende werking op het zenuwstelsel. Hieronder vallen onder meer amfetamine, maar ook cafeïne en methylfenidaat.
- Sedativa en hypnotica[1].
 |
Neem het voorbehoud bij medische informatie in acht. Raadpleeg bij gezondheidsklachten een arts. |
In het verleden waren aan het gebruik van deze middelen vaak sterke bijwerkingen gekoppeld. Sinds de laatste twee decennia van de twintigste eeuw zijn er veel nieuwe psychofarmaca op de markt gekomen. Deze hebben minder neurotoxische eigenschappen maar andere bijwerkingen, waaronder ontremming. Het gebruik van deze middelen is daardoor ook toegenomen. Antipsychotica worden de laatste tien jaar vaker voorgeschreven aan ouderen in instellingen voor ouderenzorg en aan kinderen met gedragsproblemen. Dit gebruik is niet onomstreden, gevaarlijk en bovendien bijna altijd niet-geregistreerd gebruik.[2] De firma Lilly betaalde reeds in 2009 een boete van 1,4 miljard dollar wegens het illegaal promoten van Zyprexa bij dementie.[3]
Daarnaast is binnen de psychotherapie het gebruik van psychofarmaca steeds minder taboe geworden. Verschillende wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat bij ernstige depressies een combinatiebehandeling van psychofarmaca en psychotherapie vaak een positiever effect heeft dan alleen een van beiden.
Met name het in de negentiger jaren populaire middel fluoxetine (merknaam: Prozac, een antidepressivum uit de groep SSRI's) heeft de publieke belangstelling voor de psychofarmaca sterk doen toenemen. Er is met name in de Verenigde Staten toen veel discussie geweest of dit middel niet breder gebruikt kon worden dan bij ziekte alleen.
Bij ernstige psychiatrische problemen wordt de farmacotherapie vaak gecombineerd met een vorm van psychotherapie, creatieve therapie, bewegingstherapie (psychomotorische therapie) of andere therapie- en behandelvormen.