Plan van de Arbeid

Via economische planning door middel van vijf economische secretariaten die beheerd werden door technocraten zou een einde gesteld worden aan de werkloosheid en zo ook aan de voedingsbodem voor de fascisten. De grootste vijand was het monopoliekapitalisme, waar de staat zijn invloed verliest aan de grote bedrijven. Zijn plan voorzag dan ook in een beleid van nationalisering van basisindustrieën.

Het Nederlandse plan is voornamelijk opgesteld door Hein Vos en Jan Tinbergen, de latere Nobelprijswinnaar voor economie. Het plan steunde mede op de gedachten van John Maynard Keynes, een Britse econoom, en de vader van het plansocialisme, de Belg Hendrik de Man. In Duitsland werden in de jaren 30 soortgelijke plannen gepresenteerd.

Het plan was een alternatief voor het regeringsbeleid van de kabinetten Colijn, die aandrongen op aanpassing en beperking van bestedingen. Het plan werd met veel publiciteit gepresenteerd. Onder andere Koos Vorrink was nauw bij de presentatie betrokken. Ook Willem Drees heeft aan dit plan meegewerkt. Voor de toenmalige sociaal-economische verhoudingen bevatte het structurele en revolutionaire veranderingen.

Het Centraal Plan Bureau is opgericht in 1945 door minister Hein Vos van Handel en Nijverheid, met de Nobelprijswinnaar Jan Tinbergen als eerste directeur. Met premier Drees waren zij voorstanders van een planeconomie in de zin van een door planning gestuurde economie. Maar na enkele jaren werd de rol van het CPB van taakstellend meer indicatief.[1]