Pierre-Théodore Verhaegen

De moedertaal van Verhaegen was het Brabants-Vlaams dialect; zijn cultuurtaal het Frans, de taal van de hogere kringen in het Brussel van toen.

Hij was lid van de in 1805 gestichte loge l'Espérance Bruxelles. Deze loge had de prins en latere koning Willem II nog als achtbare meester gehad. Zijn relatie met de prins zorgde er wellicht voor dat hij benoemd werd tot burgemeester van Watermaal-Bosvoorde, een ambt dat hij vervulde van 1825 tot 1836.

Verhaegen weigerde deel te nemen aan de revolutie tegen Willem I van 1830. Als burgemeester zorgde hij ervoor dat het in Bosvoorde kalm bleef. Maar nadat de Belgische staat definitief gesticht was, begreep hij dat het orangisme geen toekomst had en koos hij de kant van de Belgische liberalen. Hij was volksvertegenwoordiger vanaf 1837. Hij was voorzitter van de Kamer van volksvertegenwoordigers van 28 juni 1848 tot 28 september 1852 en van 17 december 1857 tot juni 1859.

Als grootmeester van het Grootoosten van België hemelde Verhaegen de weldaden van de vrijmetselarij op en bekritiseerde de Rooms-Katholieke Kerk. Hij was nochtans zelf lange tijd kerkelijk. Hij liet in Bosvoorde een eerste kerk bouwen (1827-1833).

Hij brak wel met de traditie dat de begrafenissen tot het exclusieve terrein van de kerk behoorden. Zijn burgerlijke begrafenis werd een liberaal-maçonniek evenement, dat de katholieken als een schandaal ervoeren, en dat voor de introductie van niet-kerkelijke sociale gedragsregels belangrijk was. Hij ligt begraven op de begraafplaats van Brussel in Evere.

Zijn kleinzoon Arthur Verhaegen werd een prominent figuur in de sociaal-katholieke theorie en actie van de late 19de eeuw. De meeste nazaten van Verhaegen waren uitgesproken katholieken.

Jaarlijks vieren de Brusselse VUB en ULB studenten op 20 november – de stichtingsdatum van de ULB – met een optocht door Brussel St V (Sint-Verhaegen) om hun antiklerikale held op een studentikoze wijze te herdenken.

De oprichter van de ULB werd in 1865 geëerd met een bronzen standbeeld van Guillaume Geefs aan de toenmalige campus in de Stuiversstraat. In 1928 verhuisde het beeld samen met de universiteit naar Solbosch (Franklin Rooseveltlaan). Een tweede afgietsel siert het graf van Verhaegen in Evere.

• 
  Standbeeld aan het ULB-rectoraat
• 
  Standbeeld op het graf

• Thèses pour obtenir le grade de Licencié en droit, par Pierre-Théodore Verhaegen, Brussel, 1815.
• Redevoeringen in de Kamer van volksvertegenwoordigers (1839-1859)
• Redevoeringen in de ULB (1839-1860)
• Redevoeringen in Vrijmetselaarsloges.

• Els Witte e.a., Pierre-Théodore Verhaegen (1796-1862). VUBPress (19 September 1996). ISBN 978-9054871408.
• Frans VAN KALKEN, Pierre-Théodore Verhaegen, in: Biographie nationale de Belgique, T. XXVI, Brussel, 1936-38.
• Charles VERHAEGEN, Pierre-Théodore Verhaegen (1796-1862). Son ascendance et sa descendance, Brussel, 1973.
• John BARTIER, Théodore Verhaegen, la franc-maçonnerie et les sociétés politiques, in: Laïcité et franc-maçonnerie, Brussel, 1981.
• Marie-Pierre VERHAEGEN, e. a., Pierre-Théodore Verhaegen. L’homme, sa vie, sa légende, Brussel, 1996.
• Tim Trachet, Pierre-Théodore Verhaegen. Folklore Academie. Geraadpleegd op 9 maart 2019.

• Leerstoel Théodore Verhaegen

• Pierre-Théodore Verhaegen in de ODIS
• Archief van familie Lammens-Verhaegen in de ODIS

Zie de categorie Theodore Verhaegen van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.