Peter Verhelst
Peter Roger Arthur Marcel Verhelst (Brugge, 28 januari 1962) is een Vlaams dichter, romancier en theatermaker.
Peter Verhelst
| ||||
foto: Filip Naudts | ||||
Algemene informatie | ||||
Volledige naam | Peter Roger Arthur Marcel Verhelst | |||
Geboren | 28 januari 1962 | |||
Geboorteplaats | Brugge | |||
Land | ||||
Beroep | dichter, romancier en theatermaker | |||
Werk | ||||
Jaren actief | 1987 – heden | |||
Dbnl-profiel | ||||
|
Verhelst debuteerde in 1987 met de dichtbundel "Obsidiaan". Zijn eerste roman, "Vloeibaar harnas" volgde in 1993. Hoewel hij binnen de literatuurwereld bij zijn debuut erkenning kreeg, bleef hij nog geruime tijd leraar Nederlands en Engels in de Brugse hotelschool Ter Groene Poorte. Zijn grote doorbraak kwam in 2000 met zijn roman Tongkat, waarmee hij zowel de Gouden Uil en de Jonge Gouden Uil in België, als de F. Bordewijkprijs in Nederland won. Voor zijn hele oeuvre won hij in 2018 Sybren Poletprijs. Verhelst was de eerste winnaar van deze nieuwe prijs voor experimentele Nederlandstalige schrijvers. De jury prees Peter Verhelst als "een magistrale oeuvrebouwer " en als " de ontwerper van een literair labyrint dat blijft groeien in eenheid en verscheidenheid, waarin je eindeloos kunt dwalen, of een van de vele uitgangen kunt nemen, maar de eindbestemming nooit vindt "[1]
Leven
Peter Verhelst geraakte al op jonge leeftijd sterk geïnteresseerd in boeken en las even vaak 'onbegrijpelijke' zaken als atlassen en encyclopedieën als gewone leesboeken. Later volgde hij de lerarenopleiding in de vakken Nederlands, Engels en geschiedenis waarna hij les gaf in algemene vakken aan het Instituut voor Voeding in Brugge. In 1999 stapte hij uit het onderwijs.
Sinds 2006 is Verhelst als regisseur verbonden aan het theaterhuis NTGent. Daarnaast was hij twee jaar (2009-2011) Gents stadsdichter.
Werk
Postmodernisme
Peter Verhelsts poëzie en proza wordt over het algemeen gerekend tot het postmodernisme, meer bepaald de esthetische variant hiervan. De afwezigheid van een duidelijke verhaallijn, het overdadig gebruik van symbolen die uiteindelijk niks meer betekenen en een grote nadruk op het artificiële van de wereld waarin de romans zich afspelen dragen hieraan bij. In alle romans van Verhelst is er tevens een grote mate aan intertekstualiteit, wat betekent dat zijn boeken verwijzingen bevatten naar andere literatuur, kunst in het algemeen en de 'echte' (of extraliteraire) werkelijkheid. Opvallend is dat voornamelijk beeldende kunst een grote rol speelt in zijn werk. Verhelst zelf is er een absoluut tegenstander van zijn proza of poëzie postmodern te noemen.
Estheticisme vs. ethiek
Critici beschouwen een uitspraak en tevens de kop van een artikel uit de Groene Amsterdammer vaak als een proeve van zijn estheticisme: 'Op engagement zul je mij niet betrappen'[2]. Ook Verhelsts bijzondere, poëtische taalgebruik draagt bij tot de klassering van de auteur als estheticist. Zijn taalgebruik wordt ook vaak 'lichamelijk' genoemd.
De publicatie van de roman Zwerm in 2005 zou echter Verhelsts preoccupatie met het maatschappijkritische onderstrepen en het wetenschappelijk onderzoek rond de auteur een andere richting doen uitgaan.
Politieke aspiraties
Medio april 2007 raakte bekend dat hij zich verkiesbaar stelde voor de federale verkiezingen van juni 2007 voor de partij Groen.
Bekroningen
- 1984 - Nationale Poëziewedstrijd Rederijkerskamer Gezellen van de Heilige Michiel, voor De velden van droefheid en pijn
- 1989 - Provinciale Prijs West-Vlaanderen Poëzie voor Obsidiaan
- 1990 - Paul Snoekprijs voor Obsidiaan
- 1990 Nieuwe Yangprijs voor OTTO
- 1998 -Dirk Martensprijss voor Verhemelte
- 1998 - Provinciale Prijs West-Vlaanderen Proza voor De Kleurenvanger
- 2000 - Provinciale Prijs West-Vlaanderen Drama voor Romeo en Julia – studie van verdrinkend lichaam
- 2000 - De Gouden Uil Literatuurprijs voor Tongkat
- 2000 - De Jonge Gouden Uil voor Tongkat
- 2001 - F. Bordewijkprijs voor Tongkat
- 2001 -Driejaarlijkse Cultuurprijs van de Vlaamse Gemeenschap – voorheen Staatsprijs – voor Tongka
- 2001 - Taalunie Toneelschrijfprijs voor Aars!, samen met Luk Perceval
- 2002 - Provinciale Prijs West-Vlaanderen Novelle voor Memoires van een Luipaard
- 2002 - De Gouden Uil Publieksprijs voor Memoires van een Luipaard
- 2004 - Gedichtendagprijs voor een titelloos gedicht Heb door moerassen gewaad uit Alaska,
- 2008 - Jan Campertprijs voor Nieuwe Sterrenbeelden
- 2009 - Gedichtendagprijs voor 'Vaas' uit Nieuwe Sterrenbeelden
- 2009 - Herman de Coninckprijs 2009 voor Nieuwe Sterrenbeelden,
- 2009 - Boekenwelp voor Het Geheim van de Keel van de Nachtegaal, illustraties van Carll Cneut
- 2009 - Woutertje Pieterse Prijs voor Het Geheim van de Keel van de Nachtegaal, illustraties van Carll Cneut
- 2009 - De Gouden Uil Jeugdliteratuurprijs voor Het Geheim van de Keel van de Nachtegaal, illustraties van Carll Cneut
- 2009 - Gouden Griffel voor Het Geheim van de Keel van de Nachtegaal, illustraties van Carll Cneut
- 2009 - White Raven Special Mention voor Het Geheim van de Keel van de Nachtegaal, illustraties van Carll Cneut
- 2015 - Herman de Coninckprijs Beste dichtbundel voor Wij, totale vlam
- 2016 - Ida Gerhardt Poëzieprijs voor Wij, totale vlam
- 2017 - Herman de Coninckprijs Beste dichtbundel voor Zing Zing
- 2017 - Herman de Coninckprijs Beste gedicht (Publieksprijs) voor Als je geen contact meer hebt met de dingen
- 2017 - Melopee Poëzieprijs Laarne voor het beste gedicht, verschenen in een tijdschrift, voor Leef, heb lief, dans , verdwaal, verschenen in de Dietsche Warande & Belfort[3]
- 2018 - Sybren Poletprijs, een prijs voor zijn hele oeuvre
- 2018 - Prijs van de Vlaamse Gemeenschap (Ultima Literatuur) voor Voor het vergeten[4]
- 2019 - Confituur Boekhandelsprijs voor Voor het vergeten
- 2020 - De Grote Poëzieprijs van de Jongerenjury voor Zon
Belangrijkste werken
Poëzie
- Obsidiaan (1987)
- OTTO (1989)
- Angel (1990)
- Witte Bloemen (1991)
- Master (1992)
- De Boom N (1994)
- Verhemelte (1996)
- Verrukkingen (1997)
- Alaska (2003)
- Nieuwe Sterrenbeelden (2008)
- Zoo van het denken (2011)
- Wij totale vlam (2014)
- Zing Zing (2016)
- Koor (2017)
- Wat ons had kunnen zijn (2018)
- Zon (2019)
Proza
- Vloeibaar harnas (1993)
- Het spierenalfabet (1995)
- De kleurenvanger (1996)
- Tongkat (1999)
- Zwellend fruit (2000)
- Memoires van een Luipaard (2001)
- Mondschilderingen (2002)
- Zwerm (2005)
- Huis van de Aanrakingen (2010)
- De allerlaatste caracara ter wereld (2012)
- Geschiedenis van een berg (2013)
- De Kunst van het crashen (2015)
- Voor het vergeten (2018)
Theater
- Maria Salomé (1997), regie Jan Ritsema
- Romeo en Julia (studie van een verdrinkend lichaam) (1998), regie Ivo Van Hove
- Red Rubber Balls (1999), choreografie Thierry Smits
- S*ckmyp (2000), muziek Eric Sleichim, video Peter Misotten
- AARS! (2000), regie Luk Perceval
- Scratching the inner fields (2001), regie Wim Vandekeybus
- Het sprookjesbordeel (2002), regie Peter Verhelst
- Blush (2002), regie Wim Vandekeybus
- Sonic Boom (2002), regie Wim Vandekeybus
- Philoctetes Fortify My Arms (2003), regie Eric Joris
- CRASH (2004), regie Eric Joris
- Richard III (2005), regie Johan Simons
- Edward II, Ed is dead forever yours (2007), regie Johan Simons
- Lex (2009), regie Peter Verhelst
- Julius Caesar (2010), regie Peter Verhelst
- Terra Nova (2011), regie Eric Joris en Stef De Paepe
- Medea (2011), regie Paul Koek
- Nero (2011), regie Peter Verhelst
- Africa (2013), regie Peter Verhelst
- Moby Dick (2013), regie Paul Koek
- Parsifal (2014), regie Peter Verhelst
- Arthur (2014), regie Paul Koek
- Hotel Malaria (2015), regie Peter Verhelst
Bibliofiel
- Zodiac van het satijnen altaar (1991)
- Salomé (1993)
- Verrukkingen (1997)
- Kers op Tong (1999)
- Kiem p53 (1999)
- Revelation/Illumination/Vision/Johan Tahon (2000)
- Zing Zing, 7 gedichten Verhelst, 8 etsen Johan Tahon, Ergo Pers (2015)
- De Kunst van het Crashen, Antiquariaat De Slegte, Pau Groenendijk (2015)
- Voor het vergeten, Antiquariaat De Slegte, Pau Groenendijk (2018)
Geïllustreerde boeken
- Het Geheim van de Keel van de Nachtegaal (2008), geïllustreerd door Carll Cneut, uitg. De Eenhoorn
- De jongen, de neushoornvogel, de olifant, de tijger en het meisje (2015), geïllustreerd door Carll Cneut, uitg. De Eenhoorn
- De zeer vermoeide man en de vrouw die hartstochtelijk van bonsai hield (2016), geïllustreerd door Kaatje Vermeire, uitg. De Eenhoorn
Noot
- Nieuwe literaire prijs voor Vlaamse schrijver Peter Verhelst. NOS (07 oktober 2018). Geraadpleegd op 5 december 2019.
- Sander Pleij, ‘op engagement zul je mij niet betrappen’ peter verhelst. De Groene Amsterdammer (20 november 1996). Geraadpleegd op 7 december 2018.
- Peter Verhelst laureaat 9de Poëzieprijs Melopee Laarne. Poëzieprijs Melopee (14 november 2017). Geraadpleegd op 5 december 2019.
- Ultimas laureaten 2018. Ultimas (5 februari 2019). Geraadpleegd op 8 februari 2019.