Perilex
Perilex is de handelsnaam van een oorspronkelijk goedgekeurd driefasenspanning-stekkersysteem voor het aansluiten van apparaten met een hoog vermogen. Tegenwoordig wordt deze vaak gebruikt voor vermogensapparaten waarbij het vermogen over twee groepen kan worden verdeeld in een zogenoemde kookgroep. Ook andere toepassingen kunnen met behulp van het perilex-systeem worden ingevuld.
Het Perilex-stekkersysteem – bestaande uit contactstoppen, contactdozen en koppelcontacten (contra-stekkers) – kennen twee uitvoeringen van stroomsterkte. Meest gebruikt is de 16 ampère, daarnaast nog een 25 ampère uitvoering. Beide hebben een aardeaansluiting (PE). Verder vier aansluitingen voor de spanningvoering. Voor draaistroom een nulleiding (N) en de drie fasen (L1, L2 en L3; oude codering: R, S en T). Voor de aansluiting van de L1 en de L3 gelden tegenstrijdige standaarden: VDE 0100 eist: "Draaistroom-contactdozen moeten zo aangesloten worden, dat er een rechts-draaiveld ontstaat, wanneer men de contacten van voren, met de klok mee, bekijkt", wat bij de hier aangeven schakeling, die eigenlijk de oorspronkelijke was, niet het geval is. Het kan dus voorkomen dat ze verwisseld worden bij het aansluiten.
Het stekkercontact van de veiligheidsaarde is een platte pen die vooruit is geschoven, wat betekent dat bij het insteken, de aarde eerder contact maakt dan de overige aansluitingen. Om de beide versies te kunnen onderscheiden en onverwisselbaar te maken, is bij de 16A-uitvoering het aardecontact horizontaal aangebracht en bij de 25A-uitvoering verticaal.
In Nederland is Perilex volgens DIN gestandaardiseerd:
DIN-normen 16 A 25 A stekker DIN 49446 DIN 49448 wandcontactdoos DIN 49445 DIN 49447
Toepassing
Het Perilexsysteem is in de handel vanaf begin 1960. De laatste jaren is het systeem meer en meer op de achtergrond geraakt, omdat steeds vaker stekkers volgens IEC 60309-2 (kraagsteekverbindingen) gebruikt werden. Het systeem heeft eigenlijk ook alleen in Zweden, Duitsland en Nederland toepassing gekend, de rest van Europa was al langer op de IEC60309-2 stekker overgeschakeld.
Het Perilexsysteem wordt slechts toegepast in kleinere bedrijven (bakkerijen, horeca), de gezondheidszorg (ziekenhuizen, laboratoria) en de woningbouw voor het aansluiten van bijvoorbeeld ovens en elektrische kookplaten. De aansluitingen van elektromotoren aan dit systeem is niet raadzaam vanwege de onzekerheid over de draairichting. In de industrie en de bouw is het systeem nooit doorgebroken, omdat de 60309-2-stekkers veel robuuster zijn dan Perilex en omdat de 60309-2-stekkers ook buiten gebruikt mogen worden. Sinds 1 januari 1975 mogen de Perilex-stekers niet meer in nieuwe installaties in de industrie toegepast worden, maar nog wel in huishoudens, de gezondheidszorg en kleinere bedrijven. De voordelen van het Perilexsysteem ten opzichte van CEE-stekkers zijn de compacte bouwwijze en de eenvoudige reiniging.
In de woningbouw wordt de niet-gestandaardiseerde Perilexcontactdoos vooral gebruikt voor;
- Het aansluiten van de voeding van een centraal ventilatiesysteem (ook wel mechanische ventilatie genoemd) met drie standen. De nul wordt dan op de "N" klem aangesloten, de vaste voeding op "L1" voor ventilatiestand laag, de geschakelde voeding voor ventilatiestand midden op klem "L2" en de geschakelde voeding voor ventilatiestand hoog op klem "L3".
- Ingezet bij vermogensapparaten als elektrische fornuizen, bedoeld voor – of te gebruiken met – één fase. Dit komt voor als de opgenomen stroom van een toestel een waarde van 16 ampère in de voorbeveiliging te boven gaat, zoals in de meeste woonhuizen het geval is. Het vermogen wordt dan verdeeld over twee groepen en vervolgens samengesteld in een zogenaamde kook- of fornuisgroep. De perilexstekker voert dan twee fasen, twee nulgeleiders en de aarding. Met een tweepolige spanningzoeker kan dit vastgesteld worden. Vaak wordt aangehouden: klem "N" voor de eerste nul, klem "L1" voor de tweede nul, en klem "L2" en "L3" voor de beide fasen. Ook komt voor: klem "N" voor de eerste nul, klem "L2" voor de tweede nul, en klem "L1" en "L3" voor de beide fasen.
- Het aansluiten van een kooktoestel op 3 fasen en 1 nul (krachtgroep).
De aardleiding moet altijd worden aangesloten op het aardcontact PE.
 |
Zie de categorie Perilex three-phase connectors van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |