Pathanen
De Pathanen, ook wel Pashtun of Pakhtun, vormen een bevolkingsgroep die in Afghanistan en Pakistan woont. De Pathanen zijn een etnisch Afghaanse bevolkingsgroep. Het woord Pathanen duikt al op in het jaar 1617 in het reisjournaal van Pieter van den Broecke, in dienst van de VOC. Hij vermeldt: "Dese Rasboetse Natie zijn naest de Pathannen de kloekste Soldaten, die de Grooten Mogol ofte Coningh van Indien heeft". Ook gedurende de Britse overheersing werden ze Pathanen genoemd. Door niet-Pathanen uit de regio werden (en worden) ze aangeduid als Afghanen. Na de invoering van de islam, al voor het ontstaan van het huidige Afghanistan, zijn ook de Pathanen zelf deze benaming gaan gebruiken. Mede doordat zij de grootste bevolkingsgroep van Afghanistan vormen, is de benaming Afghanen ook buiten Afghanistan als synoniem voor de Pathanen komen te staan.
Pathanen
| ||||
 | ||||
| Taal | Pasjtoe | |||
| Geloof | Islam | |||
| ||||
Taal
De taal van de Pathanen wordt Pasjtoe, Pashto of Pakhto genoemd. Andere talen in Afghanistan zijn onder meer het Turkmeens, het Oezbeeks en het Perzisch (Dari), dat in 1964 tot nationale taal van Afghanistan verklaard is naast het Pashto.
Religie
De Pathanen zijn overwegend soennitische moslims en vormen de kern van de Afghaanse regering in Afghanistan.
Woongebied
Verschillende bronnen schatten dat de Pathanen tussen 30 en 38 procent[1] van de bevolking van Afghanistan vormen (de CIA houdt het op 42%[2]). Ze vormen daarmee de grootste etnische groep in Afghanistan. Daarnaast wonen veel Pathanen in Pakistan. De internationale grens tussen Afghanistan en Pakistan loopt dwars door de stammengebieden heen. Deze grens wordt echter niet door iedereen erkend. Zo eisen Pathanen aan beide zijden van deze grens een eigen gebied op dat loopt van de Amu Darja tot aan de Indus. Ze baseren zich hierbij op een overeenkomst tussen de Afghaanse emir Abdur Rahman Khan en sir Henry Durand waarmee de Afghaanse regering het gebied ten oosten van de zogenaamde Durandlijn met ingang van 12 november 1893 voor honderd jaar aan Brits-Indië zou verhuren. Deze termijn is inmiddels al geruime tijd verstreken.
De Pathanen in Afghanistan wonen in een gebied dat bestaat uit een denkbeeldige halve cirkel van de provincie Kunar in het oosten, via Kaboel tot de provincies Herat en Badghis in het westen.
Stammen
De Pathanen worden in twee grote stamconfederaties onderscheiden: de zuidelijke en zuidwestelijke stammen die samen tot de Durrani, ook Abdali genoemd, worden gerekend, en de oostelijke en zuidoostelijke die tot de Ghilzai behoren.
Daarnaast zijn er stammen die tot geen van beide stammengroepen behoren. Hieronder vallen o.a. de Waziri die leven in Waziristan in Pakistan. Voorts zijn er clans, dorpsgemeenschappen en families te onderscheiden, waartussen ook regelmatig conflicten plaatshebben.
Regels
De Pathanen houden er, naast de islamitische wetten, een eigen stelsel van ongeschreven regels op na, het zogenaamde "Pashtunwali". Voor een groot deel kent het Pashtunwali zijn oorsprong in lokale gebruiken en gewoontes die zijn terug te voeren op de pre-islamitische tijd.
Trivia
De wereldberoemde foto van een meisje met indringende groene ogen op een cover van National Geographic uit 1985 toont de toen nog anonieme Pathaanse Sharbat Gula.
Bronnen
|
 |
Zie de categorie Pashtuns van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |