Parasaurolophus
Parasaurolophus ("verwant aan Saurolophus") is een geslacht van uitgestorven plantenetende ornithischische dinosauriërs uit de groep van de Hadrosauridae dat ongeveer 76 tot 73 miljoen jaar geleden, in het Campanien, leefde in het gebied van het huidige Noord-Amerika.
| Parasaurolophus Status: Uitgestorven, als fossiel bekend | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
| Geslacht | ||||||||||||||||||
| Parasaurolophus Parks, 1922 | ||||||||||||||||||
| Typesoort | ||||||||||||||||||
| Parasaurolophus walkeri Parks, 1922 | ||||||||||||||||||
Afbeeldingen Parasaurolophus op  | ||||||||||||||||||
Parasaurolophus op  | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Vondst en naamgeving
Parasaurolophus walkeri
In 1920 vond een team van de Universiteit van Toronto aan de Sand Creek bij de Red Deer River in Alberta, Canada, een skelet van een euornithopode.
De typesoort Parasaurolophus walkeri werd in 1922 benoemd en beschreven door William Arthur Parks. De geslachtsnaam verbindt het Oudgrieks παρα, para, "nabij" met de geslachtsnaam van Saurolophus. In feite zijn beide geslachten niet heel nauw aan elkaar verwant. De soortaanduiding eert Byron Edmund Walker, de voorzitter van de raad van bestuur van het Royal Ontario Museum tot de collectie waarvan het fossiel behoort.[1]
Het holotype, ROM 768, is gevonden in een laag van de Dinosaur Park Formation die dateert uit het late Campanien. Het bestaat uit een bijna volledig skelet waaraan alleen de staart en de onderbenen ontbreken. Parasaurolophus walkeri is een tamelijk zeldzaam lid van de fauna van de Dinosaur Park Formation. Ondanks uitgebreide opgravingen zijn er behalve het holotype alleen nog een losse schedel en twee skeletten zonder schedel van de soort gevonden. De soort is buiten deze formatie ook nergens aangetroffen.
Andere soorten
In 1921 vond Charles Hazelius Sternberg in San Juan County, New Mexico, een gedeeltelijke schedel. C.H. Sternberg werkte toentertijd voor de Universiteit van Uppsala in Zweden en was wegens geldnood gedwongen op zijn oude dag allerlei vrij dubieus materiaal aan de man te brengen. De vondst kreeg dan ook eerst weinig aandacht maar werd in 1931 door Carl Wiman benoemd als een tweede soort: Parasaurolophus tubicen. De soortaanduiding betekent "trompetter" in het Latijn. Het holotype PMU.R1250 is gevonden in de Kirtlandformatie die iets jonger is dan de Dinosaur Park Formation.[2] In 1995 werd een tweede schedel gevonden van die soort, specimen NMMNH P-25100, en in 1999 beschreven.[3]
In 1923 vond C.H. Sternberg bij de Coal Creek in Utah specimen FMNH P27393, een gedeeltelijk skelet met schedel. In 1961 werd dit door door John Ostrom benoemd als een derde soort: Parasaurolophus cyrtocristatus. De soortaanduiding betekent "kortgekamd" vanuit het Latijn curtus, "kort", en cristatus, "van een kam voorzien". Deze laatste soort is gevonden in de Hunter Wash Member van de onderste Kirtlandformatie.[4] P. cyrtocristatus is mogelijk de juveniele vorm van P. tubicen.
Beschrijving
Parasaurolophus walkeri kon acht tot tien meter lang worden en 3500 tot 4000 kilo wegen. Het waren herbivoren, en er wordt verondersteld dat ze in kuddes leefden op vlaktes in de buurt van water.
Levenswijze
Een tijd werd verondersteld dat de grote gekromde kam die soorten uit dit geslacht op hun kop dragen, een soort snorkel was, en dat de dieren ook in het water geleefd zouden hebben. Deze hypothese wordt inmiddels als onwaarschijnlijk beschouwd. De kam had immers geen neusgaten op de top, en analyse van de inhoud van gefossiliseerde magen toonde aan dat deze voornamelijk landplanten bevatten. Nu wordt wel aangenomen dat de holle kam van maximaal 1,80 meter lang, die een verlenging van de luchtwegen bevat, diende om een kenmerkend geluid voort te brengen ten behoeve van de communicatie, waardoor de dieren mogelijk een geluid als een trombone zouden kunnen voortbrengen.[5]
Bronnen, noten en/of referenties
|