Ouderling

Al in het oudtestamentische jodendom was er sprake van oudsten[1] waarbij overigens niet duidelijk is of dit een functie- dan wel een leeftijdsaanduiding is[2].

In het christendom wordt voor het eerst in Handelingen 14:23 melding gemaakt van de aanstelling van oudsten door Paulus en Barnabas in elke gemeente die ze bezochten, klaarblijkelijk om de leiding van de gemeente op zich te nemen nadat Paulus en Barnabas weer vertrokken waren. Ook in Jeruzalem waren er al oudsten in de christelijke gemeenten werkzaam naast de apostelen[3].

In de kerken van het gereformeerd protestantisme bestaan er drie ambten:

• predikant
• ouderling
• diaken

Het ambt van ouderling wordt beschouwd als voortzetting van het ambt van oudste dat in het Nieuwe Testament genoemd wordt. De ouderlingen hebben het pastoraal opzicht over de gemeente. De bestuurlijke taak berust bij de kerkenraad, bestaande uit ambtsdragers d.w.z. mensen die de bovengenoemde ambten uitoefenen. Ouderlingen en diakenen moeten volgens de kerkorde periodiek worden gekozen.

In de pinkster- en evangelische gemeenten heeft men al dan niet naast een voorganger ook oudsten. Hun ambt is ongeveer vergelijkbaar met dat van ouderling in de gereformeerd-protestantse kerken.

De doopsgezinden werden aanvankelijk geleid door oudsten. Hun functie was echter niet vergelijkbaar met die van ouderlingen, maar met die van predikant.

In de protestantse kerken kent men geen hiërarchie tussen de ambten. Binnen de PKN bestaat het ambt van ouderling-kerkrentmeester. Dit is een kerkrentmeester die als ouderling deel uit maakt van de kerkenraad. De werkzaamheden van de ouderling-kerkrentmeester zijn eerder materieel dan geestelijk van aard.[4]

Oudste wordt in het Grieks in het Nieuwe Testament weergegeven als presbyter. Dit Griekse woord is in diverse talen verbasterd, bijvoorbeeld in het Nederlands tot priester, hetgeen een ambt geworden is in de rooms-katholieke en oosters-orthodoxe kerk, maar inhoudelijk geheel onvergelijkbaar met het ambt van ouderling.