Oranje wijn

Deze manier van wijnmaken wordt al duizenden jaren toegepast in Georgië. Deze oude manier van wijnmaken rijpt de wijn niet in (eiken-)houten vaten, zoals we dat in West Europa kennen, maar in grote aardewerken amforen, die in de grond begraven zijn, met de opening boven de grond. De ligging in de grond geeft de druivenmost een constant lage temperatuur, en zorgt voor een langzame gisting.

De (her-)introductie van deze wijnen in Friuli-Venezia Giulia en het aangrenzende Slovenië heeft voor de huidige bekendheid in West Europa gezorgd. In Slovenie was een langdurig schilcontact, van 24 uur tot 30 dagen, al in de 19e eeuw bekend.[2] Deze manier van wijnmaken was vrijwel op sterven na dood omdat in de 20e eeuw de 'technisch correcte' en frisse witte wijnen de markt gingen domineren. Het waren vooral Stanko Radikon en Josko Gravner, die 'terug' wilden naar een oorspronkelijke, natuurlijke manier van wijnmaken. Stanko Radikon herintroduceerde de streek-eigen ribolla gialla druif. Deze druif heeft een zeer dikke schil. Wanneer deze druif gaat fermenteren wordt de schil zachter en kan deze makkelijker geperst worden. Al honderden jaren hebben de wijnmakers daarom de gewoonte om witte wijnen met schil (en pit) te fermenteren. Stanko Radikon ging bij deze druif weer over tot langdurig schilcontact (7 dagen).[3] Ook Josko Gravner[4] raakte geïnspireerd door deze manier van wijnmaken, onder andere door een bezoek aan Georgië in 1991. Na ongeveer een half jaar gisting in de qvevri, gaan de wijnen nog een aantal jaren in eikenhouten vaten. Overigens vindt de gisting hier ook wel in eikenhouten vaten plaats, het hoeft niet noodzakelijk in de qvevri.

Tegenwoordig wordt deze wijnsoort ook geproduceerd in Kroatië, Oostenrijk, Duitsland, Nieuw-Zeeland, en Californië.[5]

Dit soort wijn wordt ook wel als natuurwijn, zonder sulfiet en zonder toegevoegde gisten, gepresenteerd. Vaak, en niet alleen in Georgië, wordt gebruik gemaakt van aardewerken amforen, in plaats van houten vaten of stalen tanks. Er hoeft soms niet gefilterd te worden omdat de harde delen zoals de pitten en resten van de velletjes zich al op de bodem verzameld hebben.[6][7]

Het contrast van oranje wijn met andere wijnen heeft alles te maken met het contact met druivenschillen en kan als volgt aangegeven worden:

Bij rode wijn worden rode druiven langere tijd (1 week tot 1 maand) in contact met de druivenschillen gelaten, worden dan geperst en krijgt de wijn een rode tot dieprode tint. Bij rosé worden rode druiven slechts korte tijd (enkele uren) in contact met de druivenschillen gelaten voor het persen, en krijgt de wijn een lichtroze tint. Bij witte wijn worden de rode of witte druiven meteen geperst, zonder in contact te zijn geweest met de druivenschillen. Doordat de druivenschil niet ‘meedoet’ met de vergisting maakt de kleur hiervan niet uit en krijgt de wijn een neutrale, groene tot enigszins gele tint. Oranje wijn blijft meestal 1 maand tot 6 maanden in contact met de druivenschillen, waarbij ze een amberkleurige, oranje kleur krijgen.