Nitrilotriazijnzuur

Nitrilotriazijnzuur (NTA) is een wit kristallijn poeder dat weinig oplosbaar in water. Het vormt mono-, di- en tribasische zouten die wel oplosbaar zijn.

Nitrilotriazijnzuur
Structuurformule en molecuulmodel
Structuurformule van nitrilotriazijnzuur
Algemeen
Molecuulformule
     (uitleg)		C6H9NO6
IUPAC-naam2,2',2''-nitrilotriazijnzuur
Molmassa191,14 g/mol
SMILES
C(C(=O)O)N(CC(=O)O)CC(=O)O
CAS-nummer139-13-9
EG-nummer205-355-7
PubChem8758
BeschrijvingWit kristallijn poeder
Waarschuwingen en veiligheidsmaatregelen
Waarschuwing
H-zinnenH302 - H319 - H351
EUH-zinnengeen
P-zinnenP281 - P305+P351+P338
Fysische eigenschappen
Aggregatietoestandvast
Kleurwit
Smeltpuntca. 240 °C
Oplosbaarheid in water(bij 22,5°C) 1,28 g/l
Waar mogelijk zijn SI-eenheden gebruikt. Tenzij anders vermeld zijn standaardomstandigheden gebruikt (298,15 K of 25 °C, 1 bar).
Portaal    Scheikunde

Synthese

Nitrilotriazijnzuur kan geproduceerd worden via een Strecker-aminozuursynthese uit formaldehyde, blauwzuur (HCN) en ammoniak.

Eigenschappen

Nitrilotriazijnzuur en zijn zouten zijn goede cheleermiddelen. NTA dat zijn zure protonen heeft verloren, is een polydentaat-ligand dat een elektronenpaar van de stikstof- en zuurstofatomen kan afstaan aan een metaalion en zo meerdere chelaatringen kan vormen. Opgelost in water vormt het dan stabiele, wateroplosbare complexen met vele metaalionen zoals Ca2+, Mg2+, Cu2+, Ni2+ of Fe3+.

Toepassingen

Nitrilotriazijnzuur en zijn zouten zijn geschikt om water te ontharden en om kalkaanslag te voorkomen of te verwijderen. Het wordt daarvoor veel aan ketelwater toegevoegd. Nitrilotriazijnzuur werd vanaf de late jaren 1960 toenemend gebruikt als vervanger van fosfaten in wasmiddelen. Het is goed biologisch afbreekbaar, beter dan het vergelijkbare EDTA. Het is vooral het wateroplosbare trinatriumzout van NTA dat in wasmiddelen en detergenten wordt gebruikt.

In dierproeven is de stof echter kankerverwekkend gebleken; bij langdurige toediening van hoge doses aan ratten en muizen veroorzaakte het tumoren aan de urineweg. Het IARC beschouwt NTA als mogelijk kankerverwekkend voor de mens (IARC-klasse 2B).[1] De WHO heeft een richtwaarde voorgesteld van 200 µg NTA per liter in drinkwater.[2]

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.