Nikolaas Rockox jr.

Nikolaas Rockox werd geboren op 14 december 1560 in een welgestelde en kunstzinnige Antwerpse familie. Hij was de oudste van de drie zonen van Adriaan Rockox (1525-1570) en Isabella van Olmen, en studeerde aan de universiteiten van Leuven, Parijs en Douai. In 1584 sluit hij met succes zijn studie in de rechten af. In 1585, na de herovering van Antwerpen door Alexander Farnese, dient Rockox in de burgerwacht van Antwerpen[1].

Vanaf 1588 neemt zijn politieke loopbaan een aanvang en wordt hij schepen. In 1599 wordt hij bij de Blijde Intrede van Albrecht en Isabella tot ridder geslagen. In 1603 wordt hij voor de eerste keer (buiten)burgemeester. In totaal werd hij acht keer burgemeester (1603, 1605, 1608, 1611, 1615, 1617, 1621, 1625). Van 1629 tot 1636 blijft hij onafgebroken schepen van de stad. Zijn beleid is humaan, met veel aandacht voor de arme mensen. Op 12 december 1640, 2 dagen voor hij 80 zou worden overlijdt Nikolaas Rockox.

Zijn oom, die ook Nikolaas Rockox heette, was tussen 1555 en 1577 vier keer burgemeester van Antwerpen.

Een kamer uit Het Gulden Cabinet in het Rockoxhuis met het door Rockox aan Rubens bestelde drieluik als grafstuk: Het Ongeloof van Thomas met aan het linkerluik een portret van Rockox

Pieter Paul Rubens is vriend aan huis in de Gulden Rinck, de patriciërwoning in de Keizerstraat bij de kunstminnende Nikolaas Rockox en zijn vrouw Adriana Perez (overleden in 1619). Rockox gaf belangrijke artistieke opdrachten aan Rubens en lag daarmee aan de basis van Rubens' succes als kunstschilder in het tweede decennium van de zeventiende eeuw die samenviel met het Twaalfjarig Bestand. Rockoxs opdrachten aan Rubens waren onder meer: De aanbidding der wijzen voor het Antwerps stadhuis (nu in het Prado, Madrid) en Rockoxs grafstuk. Dit wordt traditioneel foutief Het ongeloof van Thomas genoemd, maar heeft als thema eigenlijk De ontmoeting met de Verrezen Heer. Het was bestemd voor de rouwkapel in de Minderbroederskerk en bevindt zich nu in het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen. Als hoofdman van de kolveniersgilde gaf Rockox de opdracht aan Rubens voor zijn meesterwerk in de Antwerpse Onze-Lieve-Vrouwekathedraal: de kruisafneming.

Na zijn dood in 1640 maakte men een inventaris op van de inboedel van zijn woning nl een inventaris van allen de meuble ende ruerende haeffelycke goederen, pampieren, rentbrieven, stucken ende munimenten, conste van schilderyen. Dit document informeert ons over de leefwijze van een zeventiende-eeuwse patriciër als Rockox. Uit de boedelbeschrijving van het sterfhuis kunnen wij aflezen dat Rockox 82 schilderijen bezat van onder meer Rubens, Antoon van Dyck en Frans Francken en vertegenwoordigers van de Bruegeldynastie. Daarnaast bezat hij een collectie munten, meer dan elfhonderd stuks met Griekse en Romeinse exemplaren van de vijfde eeuw voor Christus tot de tweede eeuw na Christus. Daarbij telde zijn huisbibliotheek 203 boeken waaronder bestsellers van zijn tijd, schitterend geïllustreerde botanische uitgaven, historische en religieuze werken.

• Leen Huet en Jan Grieten, Nicolaas Rockox 1560-1640. Burgemeester van de Gouden Eeuw, 2010. ISBN 9789085421986
• Hildegarde Van de Velde en Nico Van Hout, Het Gulden Cabinet. Koninklijk Museum bij Rockox te gast, uitgave van de vzw Museum Nicolaas Rockox, tent.cat., Antwerpen, 2013.