Niervaertprocessie
De Niervaertprocessie is een ommegang (gebedstocht) in het centrum van Breda die wordt gehouden op Sacramentsdag, de tweede donderdag na Pinksteren. De processie bevat religieuze en historische elementen. Sinds 2015 wordt de Niervaertprocessie op de Dag van de Bedevaart voortgezet in de vorm van een Sacramentsprocessie op het Begijnhof.
Geschiedenis
Omstreeks 1300 werd te Niervaert, tegenwoordig Klundert, een hostie gevonden waaruit bij aanraking bloed vloeide. De hostie werd door de pastoor naar de parochiekerk gebracht en al snel deden verhalen over wonderbare gebedsverhoringen de ronde. Omdat Niervaert herhaaldelijk door overstromingen geteisterd werd liet Jan IV van Nassau de wonderhostie in 1449 overbrengen naar de Onze-Lieve-Vrouwekerk van Breda.
In 1463 werd een gilde opgericht ter verering van de hostie. Jaarlijks, op de zondag voor Sint-Jan, werd deze in een plechtige ommegang door de stad gedragen. De hostie is vermoedelijk tijdens de beeldenstorm zoekgeraakt. Ten tijde van de reformatie kwam ook een einde aan de Ommegang (Niervaertprocessie).
Stille omgang
Op zondag 18 juni 1916 werd in Breda voor het eerst ter ere van het Sacrament van de Niervaart een stille omgang gehouden. Het werd een jaarlijkse traditie, op de zondag voor St. Jan om 5.00 uur in de nacht. Dertig jaar later, in 1946 waren er niet minder dan 20.000 deelnemers. Na precies een halve eeuw vond in 1966 de laatste omgang plaats. Er waren toen nog maar 600 deelnemers.
Heropleving
In 1994 werd de Broederschap van het Sacrament van Niervaert opgericht. Deze vereniging nam in 2003 het initiatief om het laatmiddeleeuwse Gilde herop te richten. Sinds 2005 organiseert het Gilde jaarlijks op Sacramentsdag de Dag van de Bedevaart in Breda en wordt onder andere een processie gehouden.
Jubileum 750 jaar Sacramentsdag
Het Gilde organiseerde in 2014 de herdenking '750 jaar Sacramentsdag' met een wetenschappelijk symposium in de Catharinakerk van het Bredase Begijnhof. De ontstaansgeschiedenis van dit feest - dat uitgroeide tot een van de meest uitbundig gevierde feesten van de Westerse Kerk - voert terug naar de dertiende-eeuwse ‘mystieke vrouwenbeweging’ in het bisdom Luik. De visionaire Juliana van Luik introduceerde het nieuwe feest, dat in 1264 door paus Urbanus IV op de universele kerkelijke kalender werd geplaatst. De relatie tussen de begijnenbeweging en het feest van Sacramentsdag beperkt zich echter niet tot de ontstaansgeschiedenis van dit feest. Dat de begijnenbeweging door de eeuwen heen een opvallende eucharistische spiritualiteit heeft gekend bewijzen onder andere de begijnhofprocessies van Gent, Lier, Turnhout, Amsterdam en Breda.