Sacramentsdag

Sacramentsdag (in het Latijn Sanctissimi corporis et sanguinis Christi solemnitas (Hoogfeest van het heilig lichaam en bloed van Christus), in het Nederlands ook wel het Hoogfeest van het Allerheiligst Sacrament genoemd) is een hoogfeest binnen de Katholieke Kerk dat valt op de tweede donderdag na Pinksteren, maar wordt meestal gevierd op de zondag erna, sacramentszondag.

Op dit feest wordt gevierd dat Jezus Christus Zichzelf onder de gedaante van brood en wijn aan de gelovigen wil geven als voedsel en voortdurend onder de mensen wil blijven door middel van zijn waarachtige tegenwoordigheid (Sua realis praesentia) in de geconsacreerde offergaven. De eerbied die in de Katholieke Kerk voor de geconsacreerde heilige Hostie bestaat, wordt op deze feestdag tot uitdrukking gebracht.

De sacramentsprocessie tijdens de bénédictions des blés (zegening van het koren) in Artesië, Jules Breton, 1857

Op die dag wordt de sequens Lauda Sion gezongen in de H. Mis en op talrijke plaatsen wordt na de Mis de geconsacreerde heilige hostie in een monstrans geplaatst, ter aanbidding. Ook gaat op deze dag de sacramentsprocessie uit, waarbij de priester het Allerheiligste Sacrament (de heilige Hostie) in een monstrans door de straten van de parochie ronddraagt. Dit laatste is in sommige streken van Nederland een tijd in onbruik geweest, onder andere door het processieverbod dat vanaf 1848 tot 1983 in de Nederlandse grondwet was ingeschreven, maar wordt hier en daar opnieuw ingevoerd (onder andere sinds 2004 vanuit de Amsterdamse Onze Lieve Vrouwekerk). In Noord-Brabant, Zeeuws-Vlaanderen, voormalig Land van Kleef en Limburg bleef de sacramentsprocessie wel uitgaan.

In verschillende landen, waaronder (delen van) Duitsland (daar bekend onder de naam Fronleichnam), Oostenrijk, Kroatië, Liechtenstein, Monaco, San Marino, Vaticaanstad, (delen van) Zwitserland, (delen van) Spanje, Polen, Portugal en Brazilië, is Sacramentsdag een officiële feestdag. In Nederland, Italië en andere landen wordt het feest van het Allerheiligste Sacrament veelal op de aansluitende zondag (sacramentszondag of zondag onder het octaaf van sacramentsdag), de tweede zondag na Pinksteren, gevierd waarbij soms ook de sacramentsprocessie uitgaat. In België wordt Sacramentsdag op de dag zelf gevierd; in bijzondere omstandigheden echter ook wel op de zondag erna.