Nicola Sturgeon

Sturgeon werd in 1986 lid van de Scottish National Party (SNP). Daarvoor was ze al actief in de beweging tegen kernwapens. Binnen de SNP werd ze al snel medeverantwoordelijk voor jongerenzaken en publiciteit.[3][4] Ze stelde zich bij de Britse parlementsverkiezingen in 1992 verkiesbaar voor de SNP in het kiesdistrict Glasgow Shettleston en was bij landelijk de jongste kandidaat. Ze werd niet gekozen.

Tijdens de Britse parlementsverkiezingen in 1997 was Sturgeon de SNP kandidaat in het district Glasgow Govan. Hoewel zij wederom niet gekozen werd, wist ze de traditionele meerderheid van Labour in dit district wel te verkleinen.[5] Enige tijd later werd ze de SNP woordvoerder voor onderwijs en energie.

In de eerste verkiezingen voor het Schots parlement in 1999 was Sturgeon weer kandidaat voor Glasgow Govan. Hoewel zij niet rechtstreeks in dit district werd verkozen, kwam ze toch in het parlement omdat de SNP haar ook als eerste op de regionale kandidatenlijst voor de regio Glasgow had geplaatst. Zij was lid van het schaduwkabinet onder de SNP leiders Alex Salmond en John Swinney met de portefeuilles jeugd en onderwijs (1999-2000), gezondheid en welzijn (2000-2003) en justitie (2003-2004).

Na de tegenvallende resultaten voor de SNP bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2004 trad John Swinney af als leider van de SNP. In eerste instantie gaf de vorige leider, Alex Salmond, aan dat hij zich niet verkiesbaar zou stellen.[6] Sturgeon maakte daarop haar kandidatuur voor het leiderschap bekend.[7] Toen Salmond zich later alsnog kandidaat stelde trok Sturgeon zich terug en schaarde zich achter de kandidatuur van Salmond, die haar tot zijn running mate maakte. Naar verluidt steunde Salmond in eerste instantie de kandidatuur van Sturgeon en besloot hij pas zelf weer een gooi naar het leiderschap te doen toen bleek dat zij weinig kans had om de verkiezing uiteindelijk te winnen.[8] Op 3 september 2004 werd bekend dat Salmond en Sturgeon de strijd om het partijleiderschap hadden gewonnen. Omdat Salmond op dat moment alleen lid was van het Britse House of Commons en niet van het Schotse parlement, was Sturgeon in Schotland fractieleider van de SNP tot Salmond bij de Schotse parlementsverkiezingen in 2007 een zetel won.[9]

Als leider van de SNP in het Schots parlement werd Sturgeon een prominent figuur in de Schotse politiek die vaak publiekelijk de degens kruiste met eerste minister Jack McConnell tijdens het parlementaire vragenuurtje. Zij botsten onder andere over de beslissing van de House of Commons om het in Schotland geplaatste nucleaire wapensysteem Trident te vervangen en de plannen van de SNP om het belastingstelsel in Schotland te wijzigen.[10] In 2007 won Sturgeon de Schotse parlementsverkiezingen in het district Glasgow Govan. De verkiezingen resulteerden niet in een duidelijke meerderheid voor een van de partijen. De SNP was met slechts één zetel verschil wel de grootste partij geworden en vormde een minderheidsregering. Sturgeon werd vice-eerste minister en minister voor gezondheid en welzijn onder eerste minister Alex Salmond. Als minister voerde ze een aantal maatregelen door die de SNP tijdens de verkiezingen had beloofd, zoals het gratis verstrekken van medicijnen op recept en het terugdraaien van sluitingen van eerste-hulpafdelingen.[11][12]

Bij de Schotse parlementsverkiezingen in 2011 behaalde de SNP een grote overwinning en verkreeg een ruime meerderheid in het parlement. Sturgeon bleef in eerste instantie vice eerste minister en minister van gezondheid en welzijn. Bij een herverdeling van kabinetsposten een jaar later werd ze minister voor infrastructuur, investeringen en steden en werd ook verantwoordelijk voor het referendum over Schotse onafhankelijkheid. Dit maakte haar de facto de leider van de SNP-referendumcampagne.[13] Sturgeon verklaarde dat in haar mening Schotland door onafhankelijkheid een sterker land zou worden met minder economische ongelijkheid.[14]

Op 19 september 2014 spraken de Schotten zich uit tegen onafhankelijkheid: 55,3% van de kiezers stemde 'nee' en 44,7% 'ja'. Alex Salmond kondigde hierop zijn vertrek aan als eerste minister en als leider van de SNP, zodra er een opvolger zou zijn gekozen. Sturgeon maakte onmiddellijk bekend dat ze zich kandidaat zou stellen om hem als leider op te volgen; dit kreeg brede steun van de SNP partijtop.[15][16][17] Na de nederlaag in het referendum heeft Sturgeon gezegd, dat verdere autonomie voor Schotland vanzelf tot onafhankelijkheid zal leiden.[18]

Het werd al snel duidelijk dat Sturgeons voornemen om leider van de SNP te worden binnen de partij op grote steun kon rekenen; niemand anders binnen de partij kon het aantal officiële steunbetuigingen verzamelen dat nodig was om aan de leiderschapsverkiezingen deel te kunnen nemen.[19] Sturgeon werd op 14 november 2014 tijdens de partijconferentie in Perth verkozen tot de eerste vrouwelijke leider van de SNP.[20] Een jaar later maakte Sturgeon tijdens de campagne voor de Britse Lagerhuisverkiezingen in 2015 in televisiedebatten met de andere partijleiders een zeer goede indruk op de kijkers. Dit vergrootte haar landelijke bekendheid en haar populariteit in Schotland. Sturgeon, inmiddels Eerste Minister, stond zelf niet kandidaat voor een zetel in Londen maar was als partijleider wel het 'gezicht' van de partij tijdens de campagne. De SNP behaalde bij de verkiezingen de overwinning in 56 van de 59 Schotse kiesdistricten en werd daarmee in omvang de derde partij in het Lagerhuis.[21][22] Bij de Lagerhuisverkiezingen van 8 juni 2017 verloor de SNP 21 zetels.[23]

Op 19 november 2014 trad Salmond af als eerste minister van Schotland en werd Sturgeon door het Schotse parlement tot zijn opvolger gekozen. Daarmee werd ze ook de eerste vrouw om dat ambt te vervullen. De leider van de conservatieve partij in Schotland, Ruth Davidson, was ook kandidaat voor de post maar omdat de SNP een absolute meerderheid had in het Schots parlement was de overwinning van Sturgeon verzekerd.[24] Sturgeon werd de volgende dag officieel beëdigd[25] en maakte op 21 november 2014 de samenstelling van haar kabinet bekend. Sturgeon koos als eerste minister voor een meer verzoenende toon dan haar voorganger Salmond. Zij heeft verklaard open te staan voor voorstellen van alle partijen.[26]

De discussie over onafhankelijkheid kwam in 2016 opnieuw aan de orde. Op 23 juni 2016 stemde een meerderheid van de Britten bij het referendum over het EU-lidmaatschap van het Verenigd Koninkrijk ervoor om de EU te verlaten ('Brexit' ). De kiezers in Schotland waren echter in meerderheid voor het EU-lidmaatschap. Dit was voor Sturgeon aanleiding om te stellen dat een nieuw referendum over Schotse onafhankelijkheid tot de mogelijkheden behoorde. In maart 2017 kondigde zij aan formele toestemming te willen vragen voor een nieuw referendum in 2018 of 2019. Hiermee raakte zij in conflict met de toenmalige Britse premier Theresa May, die een fel tegenstander was van mogelijke afscheiding van Schotland. Het grote zetelverlies van de SNP in de Lagerhuisverkiezingen van 2017 werd echter gezien als een signaal dat veel Schotse kiezers een tweede referendum afwezen.[23][27][28]