Ngũgĩ wa Thiong'o

Ngũgĩ wa Thiong’o had geen onbezorgde jeugd. Hij groeide op tijdens de Mau Mau-opstand, die een groot effect op zijn familie had: zijn moeder werd gemarteld en zijn stiefbroer Gitogo stierf tijdens de opstand. James bezocht de engelstalige Alliance High School in de plaats Kikuyu en ging daarna studeren aan de Universiteit van Makerere in het naburige Oeganda, waar hij in 1962 afstudeerde -en in hetzelfde jaar een toneelstuk publiceerde. Daarna studeerde hij aan de Universiteit van Leeds. Tijdens zijn verblijf in Engeland schreef hij zijn eerste roman Weep not, child, die na publicatie in 1964 direct zeer succesvol was.

Ngũgĩ is een veelzijdig schrijver. Hij schreef onder meer romans, gedichten, toneelstukken, kinderboeken en essays. Zijn meest bekende werken zijn de romans A Grain of Wheat (1967) en Petals of Blood (1977), beide ook vertaald in het Nederlands. In 2006 publiceerde Ngũgĩ voor het eerst in bijna twintig jaar weer een nieuwe roman: Wizard of the Crow, geschreven in het Gikuyu en daarna door hem zelf in het Engels vertaald.

Ngũgĩ stak zijn mening nooit onder stoelen of banken. Zowel in zijn boeken als in het publieke debat nam hij stelling tegen onrecht en verkeerd gebruikte macht. Zijn toneelstuk Ngaahika Ndeenda maakte hem onbemind bij de machthebbers in Kenia (Jomo Kenyatta). Ngũgĩ werd ontslagen van de universiteit van Nairobi, waar hij les gaf, en zonder proces vastgezet in de Kamithi-gevangenis in Nairobi. Zijn romans en toneelstukken werden verboden. Amnesty International spande zich in voor zijn vrijlating. In zijn moedertaal Gikuyu schreef hij Caitaani mũtharaba-Inĩ (Devil on the Cross) - in gevangenschap op toiletpapier.

Begin jaren tachtig kreeg Ngũgĩ in Engeland politiek asiel. Hij was daarna onder meer als hoogleraar aan diverse universiteiten in Amerika verbonden: Yale University, sinds 1992 aan de New York University en aan de Universiteit van Californië - Irvine.

Pas nadat president Mwai Kibaki was aangetreden, kon Ngũgĩ weer terugkeren naar zijn geboorteland. In augustus 2004 werden Ngũgĩ en zijn vrouw na drie dagen in Nairobi overvallen in hun appartement. Ze keerden daarop weer terug naar Amerika.

• Ngũgĩ wa Thiong'o: Bloesems van bloed. [Vertaling door Annelies & Karel Roskam & nawoord door Jan Kees van de Werk]. Haarlem, In de Knipscheer, 1988. ISBN 90-6265-236-0
• Ngũgĩ wa Thiong'o: Slechts een korrel graan [Vertaling door Lieke Frese; nawoord door Jan Kees van de Werk]. Maasbree, Zelen, 1979. ISBN 90-6280-573-6. 2e druk, 1992: Amsterdam, In de Knipscheer, 1992. ISBN 90-6265-364-2
• Ngũgĩ wa Thiong'o: De geboorte van een dromenwever. [Vertaling door Susan Ridder]. Amsterdam, AUP, 2017. ISBN 978-94-6298-707-4

• Website van Ngũgĩ wa Thiong'o