Mor Gabriel-klooster
Het Mor Gabriel-klooster (Syrisch: ܥܘܡܪܐ ܕܡܪܝ ܓܒܪܐܝܠ Umro dMor Gabriyel, Turks: Deyrulumur Manastırı Het Klooster van Sint-Gabriël) ook wel genoemd het Qartminklooster is het oudste nog bestaande christelijke klooster in de wereld.[1] Het klooster behoort tot de Syrisch-orthodoxe Kerk van Antiochië en bevindt zich op het Tur Abdin-plateau nabij Midyat in de provincie Mardin in het zuidoosten van Turkije, het moederland van de Suryoye[2].
Het werd in 397 gesticht en is het essentieelste Syrisch-orthodoxe klooster in Turkije, met ongeveer vijftien zusters en twee monniken die afzonderlijke vleugels van het gebouw bewonen. Het is eveneens een verblijf voor een wisselend aantal lokale arbeiders en gasten. Het is ook de zetel van de metropoliet van Tur Abdin, momenteel is dat Timotheos Samuel Aktaş.
Dit klooster is een werkende gemeenschap met tuinen en boomgaarden. Het hoofddoel van dit klooster is het in leven houden van het Syrisch-orthodox christendom door scholing aan te bieden en het wijden van inheems-geboren monniken. Het heeft eveneens bij gelegenheden fysieke bescherming geboden aan de christelijke bevolking.
Het klooster is open voor bezoekers en het is mogelijk om er te verblijven met toestemming.
Naamgeving
De officiële naam in het Syrisch is 'Umro dMor Gabriyel.[3]
In de loop van de geschiedenis heeft het klooster vier namen gekregen. In haar jongere jaren kreeg het de naam 'Umro dMor Shmuyel u Mor Shem'un (Het klooster van Sint-Samuel en Sint-Simon), vernoemd naar de twee stichters van het klooster in 397. Later stond het klooster ook bekend als Dayro d'Umro (Het verblijf van monniken). Het Turkse "Deyrulumur" is hiervan afgeleid. In de 5e eeuw kreeg het klooster de naam 'Umro dKartmin (Het klooster van Kartmin), omdat het dicht bij het plaatsje Kartmin (het huidige Yayvantepe) gevestigd was.
De huidige naam "Mor Gabriel" komt van de 7e-eeuwse bisschop van het het klooster, Sint-Gabriël.
Rechtszaken
Het klooster kreeg vanaf 2008 en 2009 te kampen met vier rechtszaken tegen de Turkse staat en omliggende dorpen. De omliggende dorpen beschuldigden in de eerste zaak het klooster ervan zich onrechtmatig honderden hectaren eikenbos te hebben toegeëigend.[4] De rechter stelde, na lang uitstellen van een uitspraak, het klooster hiervoor in het gelijk. De rechter deed zijn uitspraak in het bijzijn van onder anderen Nederlandse, Duitse en Amerikaanse regeringsvertegenwoordigers.
De tweede rechtszaak werd door de Turkse staat aangespannen tegen het klooster. Ditmaal werd het klooster ervan beschuldigd zich een stuk grond te hebben toegeëigend dat volgens Turkije in werkelijkheid een stuk bos is dat aan de staat toebehoort. De rechter stelde de Turkse staat in deze tweede zaak in het gelijk.[5] Het klooster ging na deze uitspraak echter in hoger beroep.[6] In januari 2011 had het Turkse Hooggerechtshof de gronden buiten de kloostermuren toegewezen aan de Turkse staat.[7] Het klooster kon zijn eigendomsrechten namelijk niet bewijzen. De twee overige zaken lopen nog.
De Syrisch-orthodoxe gemeenschap in diaspora reageerde met demonstraties tegen de Turkse staat. Zij waren bang dat het klooster moest sluiten. De rechtszaken werden op de voet gevolgd door de Europese Unie.[8] In Nederland werden in januari 2009 Kamervragen gesteld aan de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken Maxime Verhagen. De Nederlandse ambassade is bij diverse zittingen aanwezig geweest.[9]
In februari 2011 zijn er wederom kamervragen gesteld aan de minister van Buitenlandse Zaken Uri Rosenthal waarbij CDA-kamerlid Pieter Omtzigt wil dat Rosenthal bezwaar maakt tegen de dreigende grondonteigening van het klooster.[10]
Erdogan geeft klooster Mor Gabriel grond terug
30 september 2013 komt de Turkse premier Recep Tayyip Erdogan met een democratiseringspakket waarin onder andere het klooster Mor Gabriel zijn landerijen definitief terug krijgt.[11] Het klooster zelf heeft op 23 oktober 2013 laten weten nog niets gemerkt te hebben hiervan.
 |
Zie de categorie Mor Gabriel Monastery van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp. |