Martensiet

	Stabiele kristalstructuren in staal
	01: Perliet = (α, Ferriet + Cementiet (Fe3C)) (ook 03, 11, 12); 02: Eutectoidicum (punt waar lijnen samenkomen); 03: Perliet = (α, Ferriet + Cementiet (Fe3C)) (ook 01, 11, 12) ; 04: α, Ferriet + γ, Austeniet; 05: γ, Austeniet; 06: Samen met 15: γ, Austeniet + Cementiet (Fe3C); 07: Ledeburiet: punt waar lijnen samenkomen (Eutecticum); 08: Vloeistof + γ, Austeniet; 09: Vloeistof + Cementiet (Fe3C); 10: smelt (Vloeistof); 11: Perliet = (α, Ferriet + Cementiet (Fe3C)) (ook 01, 03, 12) ; 12: Perliet = (α, Ferriet + Cementiet (Fe3C)) (ook 01, 03, 11) ; 13: Cementietlijn: Chemische binding Fe3C of ijzercarbide

Martensiet (naar de Duitse materiaalkundige Adolf Martens) is een zeer harde en brosse verschijningsvorm van staal, waarin de ijzeratomen niet kubisch ruimtelijk gecentreerd (krg) zijn (zoals ferriet), maar wegens de koolstofatomen op de assen zijn de roosterparameters ongelijk dus tetragonaal ruimtelijk gecentreerd.

Martensiet komt niet voor in het ijzer-koolstof diagram, omdat het metastabiel is

De naaldvormige structuur van martensiet onder de microscoop

Diagram dat de start s en het einde f van de omzetting naar martensiet aangeeft volgens de temperatuur en het koolstofgehalte

Een Zwitsers zakmes is van martensiet

Het ontstaat wanneer austeniet, een andere verschijningsvorm van staal met een kubisch vlakgecentreerd (kvg) rooster en minder dan 3,83% koolstof, vanuit zone 05 in het IJzer-koolstofdiagram snel (in enkele seconden tot minuten) afgekoeld 'afgeschrikt' wordt, bijvoorbeeld in water of olie.

Omdat bij snelle afkoeling vanuit austeniet er geen tijd is voor koolstofdiffusie (en dus geen tijd is om cementiet te vormen) blijft alle koolstof in het ferriet (wat bijna geen koolstof kan bevatten). Dit zorgt voor veel interne spanningen en maakt het erg bros.

Deze verschijningsvorm is niet stabiel, het is metastabiel. Daarom is martensiet niet terug te vinden in het ijzer-koolstof diagram. Er bestaat ook martensitisch roestvast staal bijvoorbeeld voor messen. Dit is wel ferromagnetisch in tegenstelling tot het meest toegepaste austenitisch roestvast staal, dat zachter is. Een Zwitsers zakmes is van martensiet.

Zie ook

Harden (metaalbewerking)

IJzer en staal (staalindustrie)
ijzer · ijzererts · ijzeroer · ruwijzer · gietijzer · smeedijzer · welijzer · verbindingen van ijzer ferriet · perliet · austeniet · martensiet · cementiet staal · roestvast staal (RVS) · edelstaal · snelstaal · cortenstaal - Chroom-vanadium staal ijzertijd · smid(se) · laagoven · hoogoven

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.