Marianum (beeld)

Een Marianum is een beeldhouwwerk bestaande uit twee ruggelings tegen elkaar geplaatste Mariabeelden, veelal omgeven door een krans van stralen, soms ook van bloemen in de vorm van een rozenkrans. De Mariabeelden bestaan meestal uit twee identieke, maar gespiegelde helften, die precies op elkaar passen, zodat niets van de achterkant zichtbaar is. Maria draagt op beide beelden het Christuskind en staat meestal op de maansikkel of op de wolken. De voorstelling is gebaseerd op een passage uit het Bijbelboek Openbaring, hoofdstuk 12 vers 1-6.

Marianum van Jan van Steffeswert in de Dom van Aken

Een Marianum hangt aan het gewelf van de kerk, meestal halverwege het kerkschip, zodat het van beide zijden te zien is. De meeste van deze werken dateren uit de late vijftiende en de zestiende eeuw. De verspreiding van dit soort voorstellingen wordt gerelateerd aan prediking van de rozenkrans door de dominicanen.

Marianums komen vooral voor in de laatgotische periode in het Luiks-Limburgse Maasland, in Nederland onder meer te Deurne, Venray, Horst, Neer en Maastricht. Van het Marianum in de Sint-Servaasbasiliek in laatstgenoemde stad is alleen het naar het westen toegekeerde gotische beeld bewaard gebleven; de andere helft werd in de 19e eeuw aangevuld. De Sint-Michaëlskerk in Thorn bezit zelfs twee Marianums, een met en een zonder stralenkrans, waarvan de laatste wordt toegeschreven aan het atelier van de Meester van Elsloo. In Vlaanderen bevinden zich Marianums onder andere te Neeroeteren en Zoutleeuw. Het Marianum in het koor van de Dom van Aken werd in 1524 gesigneerd door Jan van Steffeswert. In de Sint-Nicolaaskerk van Helvoirt hangt een modern, koperen Marianum (G. Cordang, 1930), dat in plaats van twee ruggelings geplaatste voorzijden een voor- en achterzijde van Maria toont.

• 
  Maastricht
• 
  Thorn
• 
  Neeroeteren
• 
  Zoutleeuw
• 
  Helvoirt