Magnetoceptie

Magnetisch veld van een staafmagneet, zichtbaar gemaakt met ijzervijlsel.

Deze receptoren zijn in staat veranderingen in het magnetisch veld te detecteren om de richting en geografische breedte te bepalen. Een magneetzin is sinds lang aangetoond bij een verscheidenheid van diergroepen (vogels, vissen, insecten slakken en platwormen), met de meest uitgesproken effecten bij velden van dezelfde orde van grootte als het aardmagnetische veld. Bij duiven is een kleine regio in de schedel gevonden met een grote dichtheid aan zenuwen met daarin biologisch magnetiet. Mensen hebben een gelijksoortige regio met magnetiet in het zeefbeen, een bot van de schedelbasis.[2]

Kan de mens hiermee inderdaad het magneetveld van de aarde waarnemen? In 2001 bleek uit een onderzoek dat mensen met een magneet op het voorhoofd de weg minder goed konden terugvinden dan zonder zo'n stoorzender. Andere onderzoekers vonden echter deze resultaten niet. [3] [4] In 2007 werd ontdekt dat een magnetisch veld een evoked potential kan oproepen in de hersenen.[5]

Recentelijk is er ook een nieuw mechanisme ontdekt voor magnetoceptie: een chemisch kompas dat lichtafhankelijk is. Het is gebleken dat de cryptochroomreceptor die gevoelig is voor het violet-blauwe gedeelte van het spectrum ook gevoelig is voor de oriëntatie ten opzichte van het magnetische veld. Het kompas maakt geen onderscheid tussen magnetische noord- en zuidpolen. De oriëntatie van de ogen ten opzichte van het magnetische veld geeft een vogel "visuele" informatie over de richting die wordt gevolgd. Ook de monarchvlinder kan dit systeem gebruiken.[6] Bij de monarchvlinder is het gehele magnetisch kompas ingebouwd in een lichtgevoelige antenne.[7][8]