Lingo

In de jaren 90 liep er enige tijd een Vlaamse versie op de commerciële zender VTM, gepresenteerd door Zaki.[3]

Tot 2000 werd Lingo bij de VARA uitgezonden en daar was de regel dat de nieuwe kandidaten altijd mochten beginnen. Kandidaten die sneuvelden in de finale mochten de volgende aflevering namelijk een nieuwe poging doen, tot maximaal drie pogingen. Als er geen oude kandidaten waren in een aflevering, werd er geloot.

Nadat de TROS het programma in 2000 overnam, mochten verliezend finalisten niet meer terugkomen. Toen werd er altijd geloot wie er mocht beginnen. Dit gebeurde door het opgooien van een muntje voor de opnamen.

Bij SBS6 mogen kandidaten na afloop van de finale zelf bepalen of ze terug willen komen. In dat geval beginnen net als bij de VARA de nieuwe kandidaten. Besluiten de kandidaten na de finale niet terug te komen, dan wordt er eveneens geloot d.m.v. het opgooien van een muntje voor de opnames.

Ieder team kreeg van 1989 tot 2014 aan het begin van het spel een Lingokaart met 25 even of oneven getallen waarvan er 8 werden weggestreept. Deze getallen varieerden van nummer 1 tot en met 70. Het ene team kreeg hierbij een kaart met oneven getallen en het andere team een kaart met even getallen. Het was de bedoeling om een rij van 5 getallen (horizontaal, verticaal of diagonaal) weg te strepen. Indien dit lukte was Lingo behaald - in de cirkels verscheen dan het woord LINGO. In het oorspronkelijke spel wisselde de beurt niet en kregen beide teams een nieuwe kaart na Lingo behaald te hebben. Later werd deze regel afgeschaft en kreeg enkel het team dat Lingo haalde een nieuwe kaart, en wisselde de beurt. Sinds 2019 worden er geen Lingokaarten meer uitgedeeld aan het begin van het spel.

Korte uitleg: De W was al gegeven, en staat juist. De R zit in het woord, maar staat verkeerd. De D staat juist, de "R" staat wederom verkeerd. De O staat op de juiste plaats. De A zit er niet in (dit was ook al bij het eerste woord het geval), de rest staat goed. Bij het derde woord stond de O al goed. Er hoeft dus slechts één letter bij, in dit geval een tweede O.

Oorspronkelijk werd het spel met woorden van vijf letters gespeeld en op zaterdag met woorden van zes letters. Vanaf 2002 werd het met woorden van zes letters gespeeld. In 2006 werd het spel met woorden van zeven letters geïntroduceerd. Vanaf 6 februari 2012 kregen de kandidaten zowel woorden van vijf, zes, zeven als acht letters (vanaf februari 2014 alleen vijf, zes en zeven letters) voorgeschoteld; tevens werd toen het decor aangepast. Vanaf 2019 wordt een soortgelijk decor gebruikt als in 2014.

Het team dat aan de beurt is krijgt vijf pogingen om een woord te raden, waarvan de beginletter gegeven is. De spelers krijgen hiervoor acht seconden bedenktijd per poging waarbij ze het woord ook moeten spellen. De lange IJ telt als één letter. Het team mag niet overleggen. Bij elke poging wordt aangegeven welke letters op de juiste plaats staan (rode vakje) en welke letters in het woord zitten maar op een verkeerde plaats (gele cirkel). Bij ongeldige woorden of overschrijding van de bedenktijd mag het andere team deze poging spelen met een bonusletter (een extra letter die op de juiste plaats wordt gezet vanaf links). Hierbij mag het team ook niet overleggen. Indien slechts één letter van het te raden woord ontbreekt kan het team geen bonusletter krijgen.

Ongeldige woorden zijn:

• Woorden die niet bestaan
• Woorden die niet zelfstandig kunnen worden gebruikt
• Woorden die met een hoofdletter beginnen, zoals eigennamen
• Woorden die zijn samengesteld
• Woorden met een apostrof
• Woorden die al eerder zijn ingevoerd in dezelfde beurt
• Woorden met een verkeerde beginletter
• Woorden die niet uit het gegeven aantal letters bestaan
• Woorden die verkeerd gespeld zijn
• Van 1989 t/m 2014 werd ook het woord "LINGO" afgekeurd, maar vanaf 2019 mag dit woord wel.

Vervoegde werkwoordsvormen (loopt, rende, gehad, prate) en verbogen bijvoeglijke naamwoorden (leuke, moois) mogen wel worden gespeld, maar vormen nooit de oplossing.

Als het woord na vijf pogingen niet is geraden, volgt een beurtwissel en mag het andere team een zesde poging wagen met een bonusletter. In de zesde beurt mag het team overleggen. Als deze poging ook mislukt, is het woord niet geraden en wordt de oplossing gegeven. Er mogen dan geen ballen gepakt worden, maar de tegenstander blijft wel aan de beurt met een nieuw woord.

In 2008 werd een nieuwe regel toegevoegd: het "kraken". Als het team dat niet aan de beurt is het woord zeker wist, kon het op een knop drukken en het juiste woord proberen te raden. Het team kreeg slechts één kans. Als het woord correct was geraden, werd de score verdubbeld en behielden ze de beurt; als het mislukte, werd de score gehalveerd en ging de beurt opnieuw naar het andere team.

Bij het laatste woord mag het team (sinds 2002) overleggen. Tussen 2002 en 2006 werd dit woord met de eindletter gespeeld in plaats van de beginletter. Tussen 2012 en 2014 werd dit woord met acht letters gespeeld. In 2014 werd het achtletterwoord geschrapt en werd het laatste woord met zeven letters gespeeld. Ook vanaf 2019 wordt het laatste woord met zeven letters gespeeld. Het team krijgt telkens één poging om het woord te raden. Als het niet correct is gaat de beurt naar de tegenstander. De beurt wisselt totdat een team het woord raadt.

Ballenbak als er nog geen ballen uit zijn getrokken: achttien blauwe ballen (waaronder één vraagteken), drie rode ballen en drie groene ballen.

Als een team een woord raadde kreeg dat team extra punten en mocht elke speler één bal trekken. De getrokken nummers werden weggestreept van de kaart. Als een speler het vraagteken trok, mocht deze zelf een getal op de kaart kiezen dat werd weggestreept. De bal met dat getal werd hierdoor ongeldig bij trekking. Bij het trekken van een rode bal ging de beurt naar het andere team. In 1990 werden de groene ballen geïntroduceerd. Wanneer een speler een groene bal trok, mocht deze nog een bal trekken. Getrokken ballen werden in een gat gestopt, met uitzondering van de groene ballen: deze werden vooraan op de desk geplaatst. Bij drie groene ballen won het team de jackpot.

Het behalen van Lingo leverde 100 euro op. Na elke Lingo bevatte de ballenbak weer drie rode ballen. De groene ballen werden niet teruggelegd als er Lingo gehaald wordt. Alleen direct nadat de jackpot was behaald, werden de groene ballen teruggestopt.

Vanaf 2019 zijn de Lingokaarten vervangen door het puzzelwoord, een woord van 11, 12 of 13 letters. Op de blauwe ballen in de ballenbak staan letters in plaats van getallen. Het team dat een woord raadt mag twee ballen pakken. De letters die getrokken worden, worden op de juiste plaats in het puzzelwoord geplaatst. Als een team het puzzelwoord denkt te weten mag het team dit zeggen. Het raden van het puzzelwoord levert 100 euro extra op. Beide teams krijgen hierbij verschillende puzzelwoorden. Na het raden van het puzzelwoord wisselt de beurt. Het volgende te raden woord is steeds één letter langer. Als een team een verkeerd antwoord geeft, krijgt het team geen punten en gaat de beurt eveneens naar het andere team. Ook als er een rode bal wordt getrokken gaat de beurt naar het andere team. Het puzzelwoord mag niet meer worden geraden als een rode bal wordt getrokken, ook al weet het team welk woord er moet staan. Na het raden van een puzzelwoord verschijnen twee nieuwe rode ballen in de ballenbak. Als een puzzelwoord voor de finale niet wordt geraden of als in de laatste beurt voor de finale een rode bal wordt getrokken, wordt hiervan de oplossing getoond.

Bij het trekken van een groene bal mag nog een bal worden gepakt.

De jackpot werd geïntroduceerd in 1990. Deze kon gewonnen worden als een team in één uitzending drie groene ballen trok. De jackpot wordt gevuld per geraden woord:

• Bij de VARA per geraden woord 50 gulden in de jackpot. Het geld uit de jackpot werd meegenomen naar de volgende aflevering. De jackpot begon pas weer op 0 zodra deze werd gewonnen.

De jackpot kon dus flink oplopen. Er kwam per aflevering dat de jackpot niet gewonnen werd +/- 500 gulden bij. De jackpot is een keer opgelopen tot bijna 40000 gulden voor hij werd gewonnen. Ook waren er periodes dat de jackpot er bijna iedere aflevering uitging.

• Bij de TROS stond de jackpot aan het begin van iedere aflevering op nul en leverde elk goed gespeeld woord 100 euro op (in beginperiode 500 gulden). Ook als de jackpot werd gewonnen, begon deze weer bij nul.
• Bij SBS6 is er geen jackpot meer. Er zijn dan in totaal vier groene ballen, twee per team. Als deze alle vier getrokken worden, wint iedereen in het publiek €50,-. Voor elke getrokken groene bal verdient een team €10,-.

In 2002 werd het tienletterwoord geïntroduceerd. Oorspronkelijk werd het gespeeld na het trekken van de ballen. Drie letters werden al ingevuld. Het team dat het woord wist moest zo snel mogelijk op een knop drukken en het woord correct raden. Als een team het woord niet raadde mocht het andere team een poging wagen. Als het woord niet werd geraden werd het meegenomen naar de volgende ronde met een bonusletter. Het team dat het woord raadde won 100 euro. Indien het woord niet voor de finale werd geraden, werd de oplossing gegeven of konden de kijkers via sms een poging doen om het woord te raden voor een geldprijs. In het laatste geval kregen de kijkers als het woord wel werd geraden voor de finale een nieuw woord van tien letters dat ze moesten raden.

Van 2012 t/m 2014 werden vier woorden van tien letters per aflevering gespeeld. De letters van het woord stonden door elkaar, waarvan er drie correct stonden. Het raden van het woord leverde vanaf toen 70 euro op. Naarmate de tijd vorderde stonden meer letters op de juiste plaats en verminderde het te winnen bedrag met 10 euro per letter. De tienletterwoorden wielen per aflevering binnen een bepaald thema. Dit thema werd telkens bij het eerste tienletterwoord meegedeeld.

Voor de komst van de Nationale Postcodeloterij kwam het soms voor dat voor de finale de beide teams evenveel punten hadden. Dan werd een tiebreak gespeeld. Bij dit extra woord ging na elke poging de beurt over naar het andere team. Het team dat het woord raadde mocht naar de finale. Het raden ervan leverde geen punten op en het team mocht geen ballen pakken. Later verdween de tiebreak en werd dit systeem toegepast op het laatste woord.

Toen het systeem van woorden van tien letters werd omgezet naar een aantal punten dat afneemt, werd de gelijkspelregel weer ingevoerd. Bij een gelijkspel na het laatste tienletterwoord werd een extra tienletterwoord gespeeld. Het team dat dit tienletterwoord raadde, ging toen naar de finale. In 2019 keerde echter de tiebreak terug. Bij een gelijke stand na het laatste woord, wordt een tweede woord van zeven letters gespeeld op dezelfde manier als het laatste woord. Wie dit woord correct raadt, gaat dan naar de finale. Nu levert het raden van dit woord ook €50,- extra op. Er worden ook nu geen ballen gepakt na het raden van het woord.

Het team dat na alle spelronden de hoogste score heeft, gaat door naar de finale. Het andere team krijgt, naast het gewonnen geldbedrag, een troostprijs, tot 2014 een Lingo-tas (op zaterdagavond Lingo-paraplu's) en vanaf 2019 Lingo-sokken.

Ballenbak als er nog geen ballen uit zijn getrokken: 35 blauwe ballen (16 ballen die al zijn weggestreept, 9 ballen die kunnen worden weggestreept en 10 ballen die niet op de kaart staan) en 1 gouden bal.

In de oorspronkelijke versie van Lingo (uitgezonden door de VARA) was de finale anders dan de versie van SBS6. Bij het raden van woorden kregen de finalisten naast de beginletter een bonusletter. Deze bonusletter kan op elke willekeurige plaats staan.

Het team kreeg een Lingokaart met 25 getallen, 16 werden weggestreept. Het belangrijkste verschil met de eerste ronde is dat er in de finale geen Lingo mocht worden gehaald.

De kandidaten kregen vijf kansen om een woord te raden, waarbij ze mochten overleggen. Vervolgens moesten ze evenveel ballen trekken als het aantal benodigde pogingen om het woord te raden. Indien het woord niet werd geraden, werd de oplossing gegeven en moest het team 6 ballen trekken. Het was dus belangrijk om het woord zo snel mogelijk te raden. De ballenbak bevatte 35 blauwe ballen met getallen (waaronder de 16 ballen die al zijn weggestreept, 9 ballen die kunnen worden weggestreept en 10 ballen die niet op de kaart staan) en één gouden bal. Als het team deze gouden bal trok hoefden ze die ronde geen ballen meer te trekken. Dit was dus mooi meegenomen als er veel ballen getrokken moesten worden. Daarom hoopten ze die dan ook te trekken op zo'n moment. Er was echter één getal dat meteen Lingo gaf als het getrokken werd: 33 (bij een kaart met oneven getallen) of 42 (bij een kaart met even getallen). Dit getal hoopten de kandidaten juist niet te trekken als ze veel ballen moesten trekken.

De eerder behaalde score werd meegenomen naar de finale. Als de spelers een ronde doorkwamen zonder Lingo te halen verdubbelde deze score en mochten ze kiezen: ze konden nog een ronde spelen of stoppen en het gewonnen geld meenemen.

Ze konden maximaal vijf rondes spelen. Na een Lingo eindigde het spel en gingen de kandidaten zonder geld naar huis. Ze mochten echter in de volgende uitzending terugkomen om het opnieuw te proberen. In totaal mochten ze maximaal aan drie afleveringen meedoen. Als ze gedurende drie afleveringen de finale verloren gingen ze met lege handen naar huis.

Toen Nance in 2000 Lingo ging presenteren, werd dit finalespel aanvankelijk meegenomen met enkele verschillen. De kandidaten kregen in de vijfde ronde een bonusletter. Ze kregen tevens het in de eerste ronde gewonnen geldbedrag mee naar huis, ook als ze Lingo haalden in de finale. Een jaar later werd deze finale afgeschaft.

Op zaterdag werd Lingo met woorden van zes letters gespeeld (VARA-editie) en werd de finale zonder Lingokaart gespeeld. In deze finale moest het team 7 woorden raden binnen 3 minuten. Als het woord na vijf pogingen niet werd geraden, werd de oplossing gegeven. Het team mocht niet overleggen. Als de zeven woorden binnen de tijd werden geraden, wonnen de kandidaten f 10.000,-; indien dit niet lukte, kregen de kandidaten een Lingo-paraplu. Ook het team dat niet naar de finale ging, kreeg deze paraplu.

Tussen 2001 en 2006 werd deze finale dagelijks gespeeld. Tussen 2001 en 2002 kreeg het team drie minuten om acht woorden van vijf letters te raden. Daarna werd Lingo standaard met zes letters gedaan en werd het aantal te raden woorden weer teruggebracht naar zeven in drie minuten. Het winnen van het finalespel leverde sinds 2002 5000 euro op. Als het niet lukte, kregen de kandidaten het bedrag dat in de eerste ronde bij elkaar was gespeeld.

In 2006 werd de finaleronde opnieuw gewijzigd. Eerst krijgt het team 2½ minuut om zo veel mogelijk woorden van zes letters te raden. Tussen 2006 en 2011 kreeg een team bij het spel met zevenletterwoorden in de finale drie minuten om zoveel mogelijk woorden te raden. Ook hierbij geldt dat de oplossing wordt gegeven als het woord na vijf pogingen niet wordt geraden.

Daarna krijgen ze een Lingokaart met vijfentwintig getallen waarvan er negen (aanvankelijk tien) worden weggestreept. Nu moet men juist wel Lingo halen om te winnen. Het getal 23 (op een oneven Lingokaart) of 42 (op een even kaart) werd de (eerste) Lingokans. In de eerste week van 2014 werd gevierd dat het programma 25 jaar bestond en vanaf dat moment is dit 25 (op een oneven kaart) en 50 (op een even kaart). Vanaf 2019 bevat de kaart zowel even als oneven getallen en is 24, 25, 50 of 51 de eerste Lingokans. Vervolgens mag het team net zoveel ballen trekken als het aantal woorden dat ze in 2½ minuut hebben geraden. De ballenbak bevat 15 blauwe ballen met getallen, een zilveren bal (van 2009 t/m 2014), een roze bal (van 2012 t/m 2014), een gouden bal (vanaf 2019) en een zwarte bal (vanaf 2020). Het halen van Lingo leverde tot 2014 per geraden woord 1000 euro op. Vanaf 2019 levert het halen van Lingo 2500 euro op. Als de zilveren bal getrokken werd, kon het team kiezen: ze stoppen en kregen de helft van het te winnen bedrag of speelden verder. Het trekken van de roze bal en vanaf 2019 de gouden bal levert een extra prijs op(vanaf 2019 een vakantie t.w.w. 1500 euro). Deze prijs wordt ook gewonnen door drie winnaars van de Vriendenloterij wier namen in beeld verschijnen en vanaf 2019 door slechts één winnaar van de Vriendenloterij wiens lotnummer in beeld verschijnt voordat de finale begint. Als de zwarte bal getrokken wordt, krijgen beide kandidaten een complete keuken. Als het niet lukt om Lingo te halen, krijgen de kandidaten het in de eerdere rondes gewonnen geld mee naar huis. Vanaf 2019 mogen ze dan ook terugkomen in de volgende uitzending om meer geld te verdienen.

Zijn er geen woorden geraden binnen de 2½ minuut, dan is de finale gelijk afgelopen nadat de tijd om is en mag het team geen ballen pakken.

Het programma kwam in 2007 met zijn eerste spin-off serie. Dit was een speciale variant op Lingo die werd uitgezonden op Nederland 1 is de Lingo Bingo Show. Hierin speelden niet twee, maar vier teams tegen elkaar, en elk team bestond uit bekende Nederlanders. Net als bij gewoon Lingo moesten deze teams woorden raden en daarna ballen trekken. Het verschil was echter dat bij deze variant de ballenbak vijf verschillende kleuren ballen bevatte met daarop de letters B, I, N, G, en O in plaats van getallen. Ieder team moest proberen van elke kleur bal een te trekken, zodat het woord "bingo" kon worden gevormd. De finale werd gespeeld tussen de twee beste teams. Beide teams kregen 2,5 minuut de tijd om zo veel mogelijk woorden te raden. Hierbij kregen beide teams dezelfde woorden die ze moesten raden.

In 2019 kwam het programma met zijn tweede spin-off serie die verscheen onder de naam Vrienden van Lingo. Dit is een exclusieve serie die alleen online te bekijken is. In de serie wordt het gewone format van Lingo uit 2019 toegepast, alleen nemen in deze versie verschillende bekende Nederlanders het elke aflevering tegen elkaar op.[4] De presentatie van de serie is in handen van Jan Versteegh. Enkele bekende Nederlanders die aan het programma deelnamen waren Enzo Knol, Dennis Weening, Michella Kox en Rijk Hofman.[5] Van deze spin-off werd vanaf 17 februari 2020 zes weken lang dagelijks een TV-versie uitgezonden onder de naam Lingo VIPS. Bij deze versie kregen de BN'ers 3 minuten de tijd om zoveel mogelijk woorden van zes letters te raden voor de Nederlandse Hartstichting. Voor iedere 6 goed geraden woorden ging er een AED naar de Hartstichting. Hiermee was deze versie vergelijkbaar met de tweede finale van Lingo, waarbij in 3 minuten 7 woorden moesten worden geraden. Lingo VIPS was tevens verbonden met de gelijktijdig door de Vriendenloterij georganiseerde "Prijzenbingo", waarvan de opbrengst eveneens naar de Nederlandse Hartstichting gaat. Aan het begin van elke uitzending van Lingo VIPS werden, net als tijdens de reguliere uitzendingen van Lingo, hiervoor de winnende bingogetallen getrokken.